Với người Chơ ro, tục "ngủ mèo" không chỉ tạo cơ
hội cho các đôi trai gái có thêm cơ hội hiểu nhau trước khi đến hôn nhân, mà
cao hơn thế, nó đã trở thành một nét đẹp văn hóa trong phong tục hôn nhân của đồng
bào nơi đây.
Từ xưa đến nay, người Chơ ro kết hôn dựa trên sự to do luyến
ái giữa những người ngoài dòng họ.
Vào những đêm trăng thanh gió mát, những ngày cúng thần
lúa, thần rừng, ngày cưới của bạn bè trong tiếng công chiêng bên bếp lửa, những
đôi trai gái trong làng lại có dịp giao lưu, tìm hiểu rồi bén duyên với nhau.
Khi có tình cảm với nhau, chàng trai hẹn hò với cô gái và ngủ cùng cô gái vào
ban đêm. Những đêm chàng trai ngủ chung bên cạnh cô gái trước khi cưới người
Chơ ro gọi là tục "ngủ mèo".
Khi chàng trai đến nhà cô gái, chàng trai thường ra hiệu để
cô gái biết và xuống đón lên nhà. Tín hiệu thường là roi mây chọc vào phần sàn
cô gái nằm ngủ hay lá cỏ tranh luồn qua khe sàn. Nếu cô gái đồng ý sẽ rút hoặc
roi mây lên và xuống đưa chàng trai lên nhà cùng nhau tâm tình đến sáng. Cha mẹ
cô gái có thể biết, nhưng làm ngơ vì họ tin vào sự lựa chọn của con mình và cho
đó là ý trời.
Một điều đặc biệt là không phải ngẫu nhiên roi mây được chọn
làm tín hiệu. Người Chơ ro quan niệm: Vì thời gian hẹn hò vào ban đêm, nên
thanh niên thường sử dụng roi mây, vừa có tác dụng làm tín hiệu cho cô gái, vừa
là vũ khí. Khi đi đường chàng trai quay roi mây tạo ra tiếng động “vun vút”
trong gió nhằm xua các loại thú dữ. Vì thế, với người Chơ ro, roi mây không chỉ
là một loại vũ khí khiến nhiều thú dữ phải sợ mà những tiếng vun vút của nó là
tín hiệu của tình yêu.
Với người Chơ ro, tục "ngủ mèo" không chỉ tạo cơ
hội cho các đôi trai gái có thêm cơ hội hiểu nhau trước khi đến hôn nhân, mà cao
hơn thế, nó đã trở thành một nét đẹp văn hóa trong phong tục hôn nhân của đồng
bào nơi đây. Tuy nhiên, gia đình cô gái chỉ chấp nhận chuyện “ngủ mèo” này nhiều
nhất là ba lần.
Sau đêm thứ ba chàng trai phải chủ động đến trình diện bố mẹ
cô gái và xin phép được cưới.
Nếu trường hợp “ngủ mèo” diễn ra quá ba lần mà không thấy
tràng trai đả động gì đến chuyện cưới xin thì gia đình cô gái sẽ theo dõi và giữ
lại. Lúc đó, gia đình cô gái qua bên nhà chàng trai, hỏi tế nhị, theo nghĩa
bóng: “Hồi tối không biết con trâu nhà ai bị lạc, qua chuồng nhà tui.. Ông bà
qua coi thử có phải con trâu của ông bà không?”.
Nghe như vậy gia đình chàng trai hiểu ngay ý tứ của gia
đình cô gái, nhờ bạn bè, láng giềng qua nhà cô gái thăm dò xem sự thực con trai
của mình có ở đó không. Khi chắc chắn con mình ở đó, nhà chàng trai mang rượu
qua nhà cô gái, đáp lời hỏi của nhà gái: “Đúng rồi, trâu nhà tôi bị lạc ở đây”
và nhà trai tiến hành các thủ tục cho đôi trai gái cưới nhau. (*)
Trong cuộc sống, người Chơ ro đặc biệt coi trọng chuyên hôn
nhân và có nhiều phong tục thấm đẫm nét văn hóa của những con người đại ngàn.
Trong đó, "ngủ mèo" là một phong tục lạ thể hiện sự phóng khoáng, tự
do trong tình yêu nhưng vẫn đầy văn hóa, nhân văn.
Lã Việt Hưng (sưu tầm)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét