Khu vực có số dân đáng kể: Việt Nam (18.018): Sơn La, Lai Châu.
Lào (2.164+): Xiêng Khoảng, Huaphan
Ngôn ngữ: Tiếng Puộc, tiếng Việt, tiếng
Lào, khác
Tín ngưỡng dân gian: Người Xinh Mun, còn gọi
người Puộc, người Pụa là một dân tộc ít người, sinh sống ở bắc Việt Nam và Lào.
Ngôn ngữ: Tiếng nói của người Xinh Mun là tiếng Puộc (tiếng
Xinh Mun, Ksingmul), thuộc ngữ chi Khơ Mú trong ngữ tộc Môn-Khmer, ngữ hệ Nam
Á.
Dân số và địa bàn cư trú: Việt Nam
Tại Việt Nam, họ được công nhận là một dân
tộc trong số 54 dân tộc tại Việt Nam. Dân số của dân tộc này có khoảng 18.018
người (điều tra dân số 1999).
Theo Tổng điều tra dân số và nhà ở năm
2009, người Xinh Mun ở Việt Nam có dân số 23.278 người, có mặt tại 22 trên tổng
số 63 tỉnh, thành phố. Người Xinh Mun cư trú tập trung tại tỉnh Sơn La (21.288
người, chiếm 91,5% tổng số người Xinh Mun tại Việt Nam), Điện Biên (1.926 người),
Đồng Nai (10 người), Nam Định (10 người), Hà Nội (10 người)
Tại Lào
Tại Lào, họ được gọi là người Puộc, với
dân số khoảng 2.146 người (theo Ethnologue) vào năm 1985.
Cư trú
Người Xinh Mun cư trú chủ yếu ở vùng biên
giới Việt-Lào thuộc hai tỉnh Sơn La và Lai Châu của Việt Nam và tỉnh Xiêng Khoảng
cùng Huaphan của Lào.
Đặc điểm kinh tế
Người Xinh Mun sống chủ yếu bằng nghề làm
nương rẫy, trồng lúa nếp và ngô là chính. Có loại nương chọc lỗ tra hạt giống,
có nương dùng cuốc và có nương dùng cày để canh tác. Một số nơi có ruộng nước.
Trước kia người Xinh Mun nuôi trâu, dê, lợn... thả rông, nay nhiều bản đã làm
chuồng xa nhà cho súc vật. Hái lượm và săn bắn góp phần quan trọng cho đời sống
của họ. Nghề đan lát khá phát triển, đồ đan đẹp và bền, họ thường đổi đồ đan
cho người Thái, người Lào để lấy một phần đồ mặc và đồ sắt. Người Xinh Mun có tập
quán ăn trầu, nhuộm răng đen, uống rượu cần, thích gia vị cay.
Tổ chức cộng đồng
Trước kia người Xinh Mun sống du canh, du
cư, nay họ đã sống ổn định và lập những làng đông đúc. Người Xinh Mun đa số
mang họ Lò, họ Vi. Mỗi họ đều có kiêng cữ riêng. Các con theo họ cha. Trong
nhà, khi người cha chết, thì con trai cả giữ vai trò quan trọng.
Hôn nhân gia đình
Trong hôn nhân, nhà trai phải đưa tiền cho
nhà gái. Sau lễ dạm, lễ hỏi mới đến lễ đi rể, thường sau vài ba năm lúc cô dâu
chú rể đã có vài ba con, nhà trai mới tổ chức đón dâu về. Kể từ lễ đi ở rể, đôi
vợ chồng phải đổi tên riêng của mình, lấy chung một tên khác do cậu, bố mẹ vợ
hay thầy cúng đặt cho.Phụ nữ Xinh Mun thường đẻ tại nhà. Khi con gần đầy tháng,
cha mẹ nhờ thầy cúng đặt tên.
Tục
lệ ma chay
Khi
có người chết, người nhà bắn súng
báo tin cho dân làng biết. Người Xinh Mun không có tục cải táng, tảo mộ...
Nhà cửa
Người Xinh Mun ở nhà sàn, mái hình mai
rùa, có hai thang lên xuống ở hai đầu hồi.
Trang phục
Không có cá tính dân tộc mà chịu ảnh hưởng
trang phục Thái đen (giống người Kháng).
Minh Trang (sưu tầm)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét