Cho đến nay, rượu đoác được xem là loại rượu
duy nhất trên thế giới được lấy trực tiếp trên cây mang về uống, không cần qua
chế biến. Đây là thức uống truyền thống có từ ngàn xưa của dân tộc Tà Ôi sống
trên dãy Trường Sơn.
Cứ mỗi dịp tết đến xuân về, cùng với các
món ẩm thực truyền thống, người Tà Ôi ở vùng cao A Lưới, Thừa Thiên-Huế, nhà
nào cũng chuẩn bị rất nhiều rượu đoác để tiếp đón bạn bè và khách quý.
Nhiều người còn gọi vui rượu đoác là “bia trời”. Rượu đoác lấy từ
thân cây đoác, rồi ngâm với vỏ cây chuồn để nó lên men thành rượu.Cây đoác hay
còn gọi là cây tà vạt (họ dừa) mọc nhiều nơi trên dãy Trường Sơn. Ở huyện A Lưới
hầu như gia đình người Tà Ôi nào cũng biết làm rượu đoác, nhiều nhất tại thôn
Vân Trình (xã A Ngo), thôn A Min (xã A Roàng) và một số hộ gia đình ở xã Hồng
Thủy.
Thường mỗi cây đoác mọc trên rừng phải từ
5-7 năm tuổi mới bắt đầu khai thác rượu. Các công đoạn lấy rượu cũng đơn giản.
Gặp được cây đoác, chỉ cần dùng dao rạch một lỗ ở thân cây, sau đó đặt ống
lồ ô dẫn xuống can hoặc chai. Trong chai hoặc can đã có sẵn vỏ cây chuồn phơi
khô để cho nước đoác lên men thành rượu. Nếu những cây đoác đã có trái thì cắt ở
cuống buồng rồi hứng nước.
Mỗi cây đoác có thể lấy rượu liên tục
trong vòng 2 tháng, nếu cây có buồng quả phải lấy trong vòng 3 tháng, khoảng
80-100 lít, mới hết rượu. Sau đó cho cây đoác nghỉ ngơi 2-3 tháng mới khai thác
tiếp.
Người Tà Ôi khi mới vào nghề phải làm lễ
cúng xin cho cây đoác ra nước. Lễ vật thường là một con gà, con dê hoặc con heo
nhỏ, và chỉ làm lễ xin một lần duy nhất trong quá trình làm nghề.
Làm nghề rượu đoác phải đi liên tục, càng
đi sâu vào rừng, gặp cây đoác to càng lấy được nhiều rượu. Giá một lít rược
đoác hiện nay khoảng 10.000 đồng. Đối với bà con dân tộc thiểu số sống trên dãy
Trường Sơn, số tiền thu nhập từ nghề làm rượu đoác cũng đã ít nhiều làm thay đổi
cuộc sống của họ.
Để
rượu đoác có thêm độ nồng, người dân sử dụng vỏ cây chuồn trong rừng để lên
men. Sau này người dân A Lưới đã
mang hạt giống cây đoác, cây chuồn từ rừng về trồng trong vườn nhà để lấy rượu
cho tiện. Do vậy, rượu đoác là món đồ uống truyền thống có từ ngàn xưa không chỉ riêng của người Tà Ôi mà của
cả bà con ở vùng cao A Lưới.
Vào những ngày lễ hội, mừng nhà mới, cưới
hỏi trong thôn hoặc thu hoạch mùa, rượu đoác không thể thiếu. Vì thế, ngày tết
cùng với những món ẩm thực quen thuộc như cá suối, thịt nướng, cơm ống tre… thì
uống rượu đoác trở thành một nét văn hóa đặc trưng của người Tà Ôi.
Đàm Thị Lượng (sưu tầm)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét