Trang phục nam giới người Xinh Mun (Hoàng Thị Lê)

-  Áo liền váy (hang tịa) của phụ nữ Xinh Mun mặc trong ngày cưới, may theo kiểu chui đầu (nôn sô), dài 131cm, rộng 58cm. Cổ (co hang) táp thêm vải thổ cẩm cao 10cm. Thân trước (nờ ắc đu kờ dung) có nẹp các loại vải mầu đỏ (kờ nủm), xanh hoà bình (khăn du) và dải vải hoa. Vải mầu táp thêm chạy dọc từ mép cổ áo đến chân váy. Chân váy(khép dung ườn) cao 16cm, bên trên là vải hoa, dưới là vải thổ cẩm Thái, chân váy phía trước có táp hai mảnh vải cắt hình đuôi nheo {phay khăn), dưới hai mảnh vải trắng táp thêm các hình tam giác là vải mầu tạo thành hình sóng nước (phai ruông).

 Khác với các loại áo váy của dân tộc khác, áo váy của người Xinh Mun được trang trí ở mặt trái.

    Chiếc áo này chi mặc trong ngày cưới, sau đám cưới áo được sắp cất đi, đến khi chết áo được lộn lại để mặc cho người chết (tục này có lẽ là sự thể hiện quan niệm âm dương của người Xinh Mun: lúcsống phần trang trí của áo được mặc vào bên trong, lúc chết mới để phần trang trí ra bên ngoài).

TRANG PHỤC NAM GIỚI XINH MUN

    Trang phục truyền thống của nam giới Xinh Mun khá đơn giản. Ngoài bộ quần áo mặc hàng ngày, họ chỉ có thêm chiếc khăn quấn trên đầu, chiếc túi đeo bên người khi đi nương hay xuống chợ.

-   Khăn của nam giới Xinh Mun làm bằng vải nhuộm chàm, dài khoảng 80cm, bằng hai vuông vải. Cách quấn khăn của họ cũng giống như nam giới người Thái Đen, quấn đầu rìu quay ra phía trước trán. Trước đây, thường ngày, nam giới Xinh Mun búi tóc ở phía sau, nhưng khoảng vài chục năm nay họ đã cắt tóc ngắn.

-   Áo truyền thống của nam giới Xinh Mun là loại áo dài tói ngang bắp chân (cũng có nơi chỉ gần tới gối). Loại áo này được may bằng vải dệt sợi bông, nhuộm chàm, màu xanh đen, giống như chiếc áo của nam giới người Thái Đen, Khơ Mú… Nhìn tổng thể, áo nam giới Xinh Mun gần giống chiếc áo dài của đàn ông nsười Kinh xưa kia. Áo may kiểu tứ thân, cổ áo dạng tròn, được maythành nẹp ôm xung quanh cổ khi mặc. Khuy cài bằng sợi, cũng có khi bằng đổng. Dải khuy chạy từ cổ áo, qua vai, xuống nách và chạy dọc sườn trái xuống ngang thắt lưng. Đây là loại áo mặc thêm về mùa đông và mặc trong các dịp đám cưới, lễ tết, hội hè hoặc đám ma.

    Loại áo mặc hàng ngày trước đây của đàn ông người XinhMun là áo ngắn, giống như áo ngắn của đàn ông người Thái Đen. Loại áo này chỉ dàichớm mông, may bằng vải bông, nhuộm chàm, kiểu tứ thân, cổ tròn, mở khuy ở giữa ngực, có hai túi ở hai vạt áo phía trước, hai bên sườn xẻ tà. Khuy áo làm bằng sợi vải, mỗi áo có từ 5 đến 7 khuy.

- Quần (xống) của nam giới Xinh Mun thường may bằng vải nhuộm chàm, dài đến mắt cá chân, ống rộng. Người ta không làm cạp quần để luồn dây rút, mà dùng thắt lưng buộc lại khi mặc.

    Trong những dịp cưới xin, lễ hội nam giới Xinh Mun vẫn mặc trang phục như ngày thường, điều khác chủ yếu là mặc bộ trang phục mới.

Hoàng Thị Lê (sưu tầm)