Truyện cổ dân tộc Mạ: N’gir Phê bắt voi rừng (Hải Phong)

Ngày xưa ở một bon nọ có một người tên là N’gir Phê mồ côi cả cha lẫn mẹ, sống với bà ngoại tuổi đã cao trong một túp lều tranh ở cuối bon. Hàng ngày, cậu phụ giúp bà lấy nước, kiếm củi. Cuộc sống vất vả, cơm không đủ ăn, rau rừng là bữa ăn chính của hai bà cháu.

Một hôm nọ, trong bon tập hợp trai tráng và người có kinh nghiệm tổ chức đi bắt voi rừng. Họ đã tuyển chọn được 6 người và chọn ngày để đi. Cậu biết được tin nên về nhà xin phép bà ngoại. Bà không cho đi vì sợ N’gir Phê còn nhỏ và không đủ sức khỏe để theo người ta. Tuy nhiên do N’gir Phê năn nỉ mãi nên bà đã đồng ý. Bà dặn dò N'gir Phê mọi điều nên làm và không nên làm khi gặp đàn voi rừng hung dữ.

Một ngày kia, đoàn gồm 7 người đi vào rừng sâu. Họ đã đi mấy ngày và không biết đã đi bao xa nhưng vẫn chưa gặp đàn voi. Một buổi sáng nọ, họ đi qua con suối nhỏ nơi rừng rậm âm u. Người đứng đầu trong đoàn thấy một con trăn to bằng bắp chân và họ đã giết con trăn rồi chia nhau mỗi người một khúc. N’gir Phê được chia phần đuôi cuối cùng của con trăn. Họ để lại cơm ở triền dốc gần con suối và bảo N’gir Phê ở lại trông coi hành lí để họ đi tìm voi. N’gir Phê một mình ở lại giữa rừng sâu thấy trong người ớn lạnh vì sợ thú dữ, trong sự âm u của rừng rậm chỉ nghe tiếng hót của loài chim và tiếng hú của con thú. N’gir Phê đang mải mê kiếm củi đốt lửa thì bất chợt nghe có tiếng kêu cứu. N’gir Phê hoảng loạn nhưng kịp bình tĩnh lại và biết đó là tiếng con trăn mà đoàn đi bắt voi đã chặt sáng nay chia cho mỗi người một khúc. Trăn nói cậu hãy lấy lại 7 khúc mà họ đã chặt xếp lại gần nhau để trăn được nối lại. N’gir Phê suy nghĩ đắn đo một hồi rồi đáp lại: Cháu ở đây một mình nếu cháu nối lại tí mấy người họ về không thấy thịt trăn thì họ sẽ đánh đập cháu và kết tội là cháu đã ăn hết thịt. Con trăn giải thích cho N’gir Phê là trăn Yàng nên cậu yên tâm và làm theo. Ngay tức khắc con trăn tự nối liền lại và bò đi. Gần xế chiều 6 người kia trở về và tìm miếng thịt trăn không thấy nên họ đã quy tội N’gir Phê ăn hết và đánh đập một cách thậm tệ rồi vứt xác N’gir Phê xuống khe suối rồi họ trở về làng.

Chập tối có một trận mưa giông làm đổ nhiều cây cối, những con cua dưới suối bò ra từ hang tìm thức ăn. Chúng đã cắn vào tai N’gir Phê làm cậu tỉnh dậy. Lúc này, trời cũng đã tối và cũng không biết đường về. Con trăn thần như đã hẹn đến bên N’gir Phê. Đêm đó họ đã trò chuyện thâu đêm trong rừng. Sáng sớm mai, con trăn dẫn N’gir Phê lên một cành cây đa thật to nơi mà đàn voi thường đi qua và nói N’gir Phê thích con nào thì nhảy lên đầu con voi và cưỡi nó, phần còn lại do thần trăn xử lý. Cậu đợi đã gần trưa và đàn voi xuất hiện hàng trăm con, trong đó có một con đầu đàn to nhất, cậu liền nhảy từ cành cây xuống đầu voi. Voi bất ngờ giật mình và biết có người ngồi lên đầu nên đã chạy hoảng loạn, rung lắc mạnh nhưng cậu vẫn bám chắc. Voi chạy gần nửa ngày nên cũng đã mệt, lúc này voi mới hỏi cậu bé, cháu muốn gì ở tôi? N’gir Phê trả lời là muốn voi về bon làng để làm vật nuôi nhưng voi không đồng ý. Thế là N’gir Phê  và voi đưa ra một cuộc so tài kéo dây mây quấn trên cây đa to. Ai kéo dây mây rụng xuống hết thì người đó thắng. Chú voi bảo nếu cậu kéo rớt hết dây mây thì tôi về với cậu còn tôi kéo dây mây rụng xuống hết thì cậu phải về tay không. Cuộc tỉ thí bắt đầu và con voi kéo trước. Con voi kéo 3 lần nhưng dây mây còn nguyên trên cây đa khổng lồ do trăn quấn chặt dây mây. Đến lượt N’gir Phê kéo, chỉ 1 lần mà dây mây đã rớt xuống hết do trăn thần trợ giúp. Con voi nằm đó khóc ròng rã 1 ngày đêm. Cuối cùng voi đã đồng ý theo cậu về nhà.

N’gir Phê cùng chú voi khổng lồ bắt đầu hành trình về làng. Vì voi thuộc về cậu là voi đầu đàn nên một số con voi khác trong đàn cũng theo về. Người trong bon thấy cậu trở về, họ xì xào không biết khách từ phương nào mà đem con voi khổng lồ tới. Những đứa trẻ con trong làng nhốn nháo chờ đợi. Khi tới làng, cậu dừng chân trước cửa nhà bà, voi quỳ gối xuống để cậu xuống đất. Bà ngoại tuổi già sức yếu và mắt cũng không nhìn rõ được đó có phải là cháu mình không. N’gir Phê giải thích tường tận sự việc cho bà nghe. Bà mừng rỡ không tả xiết khi biết đó là N’gir Phê. Bà nấu cơm nếp, trứng gà làm thủ tục nhận ra đó chính là cháu mình nay đã trở về. Từ đó, bà cháu có cuộc sống yên ấm. N’gir Phê lấy vợ, sinh con và làm rẫy cùng đàn voi của mình. Bà con trong làng không còn coi thường cậu nữa mà ai cũng thân thiết với gia đình cậu.

 Hải Phong (sưu tầm)