Dù dân số chỉ còn khoảng vài trăm người
nhưng đồng bào Rơ Măm vẫn bảo tồn những giá trị truyền thống trong trang phục,
có phong cách tạo dáng và trang trí, nhất là trên trang phục của người phụ nữ.
Nhìn chung đàn ông, con trai Rơ Măm thường
cắt tóc ngắn ở trần và đóng khố, vạt trước buông dài gần tới đầu gối, vạt sau
dài gần tới ống chân. Khố thường dùng màu trắng nguyên của vải mộc. Lưng được
xăm hoa văn kín, nhất là những người cao tuổi.
Trong khi đó, phụ nữ Rơ Măm thích mặc áo
và váy quấn dài đến ống chân, hoặc quá đầu gối, có trang trí các đường viền màu
hoặc đỏ làm nổi bật lên trang phục và nét duyên dáng của nữ giới nơi đây. Khi
trời lạnh thì choàng thêm chiếc mền, hay mảnh vải cho đỡ lạnh, nếu khi đi chơi,
đi lễ hội thì mặc áo cộc tay, không trang trí hoa văn, không thêu không nhuộm
mà giữ nguyên màu trắng của vải mộc.
Cùng với váy, trang phục của phụ nữ Rơ Măm
không thế thiếu chiếc áo. Áo là loại cộc tay vai thẳng (không khoét cổ như
Brâu), thân thẳng, hình dáng gần vuông giống áo Brâu. Áo màu sáng (màu nguyên của
sợi bông) các đường viền cổ và cửa tay cộc màu đỏ. Gấu áo có dải băng trang trí
(cao 1/4 thân áo) bằng màu đỏ, hoa văn hình học.
Phụ nữ Rơ Măm thích đeo vòng tai bằng ngà
voi, hoặc bằng gỗ quý cùng nhiều đồ trang sức khác như hoa tai, vòng tay… Tục
đeo hoa tai đã có từ lâu. Người khá giả thì đeo hoa tai bằng ngà voi, người
nghèo đeo hoa tai bằng gỗ. Theo lời ông cha truyền lại, vùng đất tộc người Rơ
Măm sinh sống hiếm ngà voi nên họ phải đổi nồi đồng (loại nồi 7, nồi 8),
chiêng, ché… để đổi lấy hoa tai hoặc vòng tai bằng ngà voi.
Không
những thế, phụ nữ Rơ Măm cũng thích
xâu lỗ dái tai để đeo vòng, đeo hoa. Có người đeo những chiếc hoa tai có
đường kinh 5- 6 cm, làm cho dái tai sệ xuống gần chấm vai. Hiện nay, tập tục
này đang bị mai một dần. Cả nam và nữ đồng bào Rơ Măm còn thích đeo vòng tay bằng đồng nhiều xoắn và đeo những chuỗi
hạt cườm trên cổ.
Trai
gái đến tuổi trưởng thành phải thực hiện tục cưa răng cửa của hàm trên, từ 4 đến 6 chiếc. Phần lớn thanh niên trẻ ngày
nay đều từ bỏ tục lệ cưa răng lạc hậu.
Trong cộng đồng người Rơ Măm, riêng nghề dệt
phát triển khá mạnh, đủ khả năng và kỹ thuật trồng cây bông vải trên rẫy, cung
cấp cho nhu cầu may mặc của mỗi gia đình, về kinh tế hàng hóa chưa phát triển.
Nhà nào cũng có một vài rẫy bông và được chăm sóc cẩn thận. Trước kia, họ hoàn
toàn tự túc vải mặc nhưng gần đây, khi nền kinh tế thị trường phát triển, đồng
bào Rơ Măm thường mua vải công nghiệp về may quần áo.
Hoàng Thị
Thắng (sưu tầm)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét