SỬ THI ĐẺ ĐẤT ĐẺ NƯỚC DÂN TỘC MƯỜNG. [1] * Biên tập Huỳnh Tâm & Nguyễn Văn An.

Thuở xa xưa, khi đất còn pạc lạc, hồng hoan, xơ xác, rời rạc. Nước còn bùng nhùng, pời lời, Trời còn mung lung puổng luổng, bỗng "mưa dầm mưa dãi", nước ngập bao la núi đồi, 50 ngày nước mới rút, tự nhiên mọc lên một cây xanh có 90 cành, có một cành chọc trời, biến thành ông Thu Tha, bà Thu Thiên. Hai thần truyền lệnh làm ra đất, trời và muôn vật.

Nhưng sau đó, trời nắng dữ dội 12 năm liền làm cho xơ xác. Thần Pồng Pêu ao ước có một trận mưa lớn.

SỬ THI ĐẺ ĐẤT ĐẺ NƯỚC DÂN TỘC MƯỜNG. [2] * Biên tập Huỳnh Tâm & Nguyễn Văn An.

 XIII

TÌM CƠM, TÌM LÚA

 

Lang chưa có cơm để ăn no

Chưa có lúa để làm sang

Nhà Lang phải gọi mụ Dạ Dần

Cầm choòng đi đào củ mài

Cho nhà Lang đủ ăn

Làm nên bàn nên bữa.

*   *   *

SỬ THI ĐẺ ĐẤT ĐẺ NƯỚC DÂN TỘC MƯỜNG [3] * Biên tập Huỳnh Tâm & Nguyễn Văn An.

XV

LANG CUN CẦN LẤY VỢ

 

Chưa có vợ nằm nhà

Chưa có bà sắm cơm, trộn rượu

Chưa có người tiếp khách trong binh trong mường

Lang Cun Cần ra nằm ấp cửa sổ chái

Mắt trông ra ruộng

Ngó xuống bến nước

Thấy nàng Vạ Hai Chiếng[1]

Đứng dựa bờ giếng gội đầu

SỬ THI ĐẺ ĐẤT ĐẺ NƯỚC DÂN TỘC MƯỜNG [4] * Biên tập Huỳnh Tâm & Nguyễn Văn An.

XVI

ĐẺ TRỐNG ĐỒNG

 

Lang Cun Cần ngồi trên sập rồng

Trông xuống giữa nhà

Thấy vật đen đen giống con bò

Thấy vật có hoa giống cái sọt

Lang Cun Cần hỏi các mo mường

Đố biết đó là cái chi?

Các mo mường buông tóc lõa xõa

Kẻ thưa, người dạ:

SỬ THI ĐẺ ĐẤT ĐẺ NƯỚC DÂN TỘC MƯỜNG [5] * Biên tập Huỳnh Tâm & Nguyễn Văn An.

XVIII

TÌM CHU

 

Ba anh em nhà Lang

Đi quăng chài sông cái

Đi thả lưới sông con

Gặp đàn kiến đỏ

Kéo đi chật đường

Um tùm chật lối

Cun Tồi liền hỏi:

- "Hỡi đàn kiến kia!

Bay đi đâu đông đông

Mang cả chiêng đồng trống bạc"

Đàn kiến trả lời:

SỬ THI ĐẺ ĐẤT ĐẺ NƯỚC DÂN TỘC MƯỜNG [6] * Biên tập Huỳnh Tâm & Nguyễn Văn An.

XIX

CHẶT CHU

Được quả chu vàng

Nhà Lang bàn chuyện lấy chu

Nhà lang sắm sửa rìu to, búa lớn

Từ ông già đến con trai mười ba, mười chín

Con gái gánh chuyển cơm gạo đi theo

Khiêng rìu, khiêng dao

Vào rừng, tìm chu, tìm lụi

SỬ THI ĐẺ ĐẤT ĐẺ NƯỚC DÂN TỘC MƯỜNG [7] * Biên tập Huỳnh Tâm & Nguyễn Văn An.

XX

LÀM NHÀ CHU

 

Lang Cun Khương thịt trâu, thịt bò

Cho làm cơm, làm rượu

Để làm vía cho Cun Tồi, Cun Tàng, Lang Cun Khương

Rượu thơm cùng uống

Thịt nướng cùng ăn

Ăn xong Lang Cun Khương liền bảo:

- "Bây giờ,

Bố muốn làm nên cửa

Bố muốn sửa nên nhà

Bay phải đi mọi nơi

Tìm lấy mười ba người thợ khéo

Về đóng kiệu, đóng ngai

Đóng xà vàng, xà bạc".

SỬ THI ĐẺ ĐẤT ĐẺ NƯỚC DÂN TỘC MƯỜNG [8] * Biên tập Huỳnh Tâm & Nguyễn Văn An.

XXIII

SĂN CÁ ĐIÊN SĂN QUẠ ĐIÊN

 

Ở bãi làm thịt con moong lồ

Còn rớt thừa hai, ba tảng phổi

Đàn chó săn ăn phải

Hóa ra chó điên

Đuổi cắn người chu chương mường nước

Ai thấy cũng sợ

Trang Phục Phụ Nữ Dân Tộc Pa Dí. * Huỳnh Tâm.

Trang phục của người phụ nữ dân tộc Pa Dí có những vẻ đẹp độc đáo, những nét riêng không thể lẫn với bất cứ dân tộc nào.

Dân tộc Pa Dí có trên 2.000 nhân khẩu, với nhiều tên gọi khác nhau như Pa Dí, Tày đen. Người Nùng gọi người Pa Dí là Phù Táng, Phù Tay, Tẳng, Tày đăm...

Truyền Thống Văn Hóa Dân Tộc Pa Dí. * Huỳnh Tâm.

Dân tộc Pa Dí sinh cư tại thôn Chúng Chải, huyện Mường Khương, ước vọng gìn giữ Văn hóa cho những thế hệ mai sau. Theo nhà thơ Pờ Sảo Mìn, miêu tả một dân tộc cần sinh tồn, thể hiện qua bài thơ đã phổ thành nhạc:

"Dân Tộc của tôi chỉ có hai ngàn người

Như cái cây hai ngàn chiếc lá…"

Tục Cưới Hỏi Của Dân Tộc Pa Dí ở Lào Cai. * Huỳnh Tâm.

Ngựa thồ lễ vật giao cho nhà gái (Ảnh: Nguyễn Ngọc Thanh)

Người dân tộc Pa Dí cư trú tập trung chủ yếu ở huyện Mường Khương, Lào Cai. Họ còn lưu giữ được nhiều tập quán xã hội, trong đó phải kể đến tục lệ cưới hỏi. Đám cưới của người Pa Dí trải qua nhiều bước, trong đó có lễ ăn hỏi, lễ cưới và lễ lại mặt.