Lễ cúng bản của đồng bào La Hủ (Trang Hạ)

Thầy cúng thực hiện nghi lễ cúng bản.

(xã Bum Tở, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu) được tổ chức nhằm mong ước bản làng bình yên, no đủ

Đồng bào La Hủ có nhiều nét văn hóa, tín ngưỡng riêng, thể hiện chủ yếu qua các nghi lễ, câu hát, điệu múa… Trong số đó không thể không kể đến nghi lễ cúng bản độc đáo.

Lễ cúng bản còn gọi là Lễ Gạ Ma Te là một trong những ngày lễ truyền thống của dân tộc La Hủ, thường được diễn ra vào ngày Dần (ngày con Hổ trong tháng 3 âm lịch hàng năm). Người La Hủ quan niệm, nếu bản nào có nhiều người chết, thiên tai nhiều thì cả bản phải tập trung lại tổ chức cúng bản để đuổi tà ma xấu không đến quấy nhiễu, đời sống của người dân được ổn định, no đủ.

Đồ lễ chuẩn bị cho Lễ cúng bản gồm: lợn con, gà trống, gạo tẻ, rượu trắng, chỉ trắng, vòng bạc, lông gà, lông lợn cùng các vật dụng như mâm tre, lá chuối, ống tre…

Để thực hiện các nghi thức của Lễ cúng bản, ngay từ sáng sớm, thầy cúng đã cùng với dân bản chuẩn bị đồ lễ đi ra khu đất rộng đầu bản để làm lễ. Thầy cúng hướng dẫn mọi người sắp lễ. Ban đầu là lễ sống. Thầy cúng khấn gọi ma đến chứng kiến việc dân làng chuẩn bị làm cỗ cúng ma. “Hôm nay ngày lành tháng tốt, ma không tốt khắp bản hãy về đây, ma tốt thì đừng về, chúng ta mang gà, lợn và đầy đủ lễ vật chuẩn bị làm cỗ cho ma ăn…”

Sau đó thầy cúng bảo dân làng tập trung vào mổ lợn, giết gà, nấu chín thức ăn rồi lại cùng sắp một mâm cỗ để cúng. “Các ma xấu tập trung về đây, chúng ta đã nấu chín thức ăn rồi, chúng mày ăn xong thì biến đi, chúng mày trú ngụ ở đâu thì quay về chỗ đấy, đừng có quay lại đây quấy phá nữa…”

Sau khi mời ma ăn và đuổi ma đi, thầy cúng đổ bỏ tất cả thức ăn trên mâm cúng, số thức ăn còn lại thầy cúng bảo mọi người dọn ra cùng ăn uống vui vẻ. Mọi người tham gia phải ăn hết đồ ăn thức uống không được mang về. Bát đũa rửa sạch vì sợ ma ngửi thấy mùi thức ăn sẽ về theo. Dọn xong mọi người phải chạy thật nhanh về bản, thầy cúng đi cuối cùng để bảo vệ mọi người, phòng ngừa ma xấu đi theo.

Về bản, mọi người cùng nhau vui múa, hát mừng vì từ nay bản mình đã trở lại ổn định, không còn sợ ma xấu quấy nhiễu nữa.

Mọi người cùng nhau vui múa, hát mừng.

Theo thống kê, người La Hủ, hiện có khoảng 6.874 người chủ yếu sinh sống ở huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu. Cũng như cộng đồng dân tộc anh em khác, người La Hủ có những nét văn hóa, tín ngưỡng riêng và hiện vẫn còn gìn giữ và bảo tồn cho tới ngày nay, trong đó có nghi lễ cúng bản độc đáo của dân tộc mình.

Trang Hạ (Sưu Tầm)