Lễ hội đâm trâu của dân tộc Cơ tu (Hoàng Bích Khuyên)

Lễ vật mời thần linh về dự lễ hội đâm trâu

Đâm trâu là lễ hội độc đáo mà người dân tộc Cơ tu ở tỉnh Quảng Nam còn giữ đến bây giờ và thường được tổ chức vào những ngày trọng đại như ngày Tết, mừng lúa mới, mừng nhà mới hay đám cưới...

Đối với người dân tộc Cơ tu, con trâu là vật nuôi gần gũi với đời sống thường ngày và cũng là loài vật quan trọng, bởi đó chính là vật tế Giàng trong những ngày trọng đại. Trâu là biểu hiện quyền lực của làng bản, Lễ Hội đâm trâu là dịp để đồng bào chung vui, gặp gỡ nhau và dâng đầu trâu tế thần linh nhằm thông báo lên Giàng tình hình buôn làng mình.

Lễ hội thường được tổ chức hai ngày một đêm, trâu được dẫn về từ chiều hôm trước và lễ đâm trâu chính sẽ diễn ra vào trưa hôm sau. Để chuẩn bị cho một cuộc đâm trâu cũng phải mất hai ngày tùy lễ lớn hay nhỏ. Việc chính là dựng cây xờ nur rất công phu và tỉ mỉ. Sau khi dựng xong cây xờ nur, dân làng đem trâu đến và buộc vào để chuẩn bị cúng tế lên Giàng báo với thần linh và mời các ngài về chứng giám cuộc đâm trâu ngày mai. Trong lễ cúng có heo gà để dâng lên thần linh, dân làng ăn uống, nhảy múa,nổi cồng chiêng suốt đêm, còn các già làng khóc tế trâu cả đêm như là một lễ tiễn trâu về với Giàng.

Mặc áo truyền thống để chuẩn bị cho lễ chính

Khi gà rừng cất tiếng gáy cũng chính là lễ khóc trâu dừng lại và tất cả mọi người chuẩn bị cuộc đâm trâu .Từng đoàn người đổ về từ khắp mọi nơi vây quanh vật tế trời. Reo hò, nhảy múa trong tiếng cồng chiêng rộn rã. Những người phụ nữ mặc đồ đẹp cùng thanh niên trong làng múa điệu "gia giá" quanh con trâu nhiều vòng. Con trâu bị quay cuồng trong tiếng cồng chiêng chạy quanh cây xờ nur như muốn tháo chạy . Khoảng 30 phút sau,khi những điệu múa và tiếng nhạc cất lên thì cuộc đâm trâu bắt đầu. Người đâm trâu phải là người có uy tín trong làng và là người có những nhát đâm vô cùng chính xác. Chỉ đâm đúng ba nhát và nhát cuối cùng phải trúng tim. Phát thứ nhất làm con trâu lồng lộn lên và sức lực bỗng nhiên mạnh hơn rất nhiều, nó rơi vào trạng thái hoảng loạn cố chạy quanh cây xờ nur nhưng chỉ trong vài phút nhát thứ hai lại tiếp tục đâm trúng. Lúc này nó như điên tiết hơn trong tiếng reo hò không ngớt của những người dân bao quanh. Chạy một vòng nữa thì nhát quyết định đã làm nó ngã quỵ và cuộc đâm trâu kết thúc. Già làng cầm một con dao nhọn đâm vào cổ như để thông báo với Giàng và thần linh đã hạ gục được vật tế thần. Với người dân Cơ tu thì lẽ sống của họ là Giàng và thần linh. Con trâu cũng là con vật may mắn mới được chọn để làm vật tế thần, giúp dân làng thể hiện được tình cảm với thần linh, mong thần linh nhận được vật tế để phù hộ cho dân làng một năm mới lại tiếp tục no ấm, sung túc.

Thanh niên trai tráng trong làng đánh cồng chiêng

Người dân nhảy múa trong lễ đâm trâu

Những thanh niên trai tráng nhảy múa và hò reo

 

Với người dân Cơ tu thì lẽ sống của họ là Giàng và thần linh. Con trâu cũng là con vật may mắn mới được chọn để làm vật tế thần, giúp dân làng thể hiện được tình cảm với thần linh, mong thần linh nhận được vật tế để phù hộ cho dân làng một năm mới lại tiếp tục no ấm, sung túc.

 Hoàng Bích Khuyên (sưu tầm)