Tết của người Thái ở Mai Châu

Đời sống phát triển, sự giao thoa văn hóa ngày càng rõ rệt, người Thái nay cũng đã tối giản đi những phong tục xưa cũ nhưng đối với người Thái trên địa bàn huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình giống như nhiều vùng khác, thường 25 tháng chạp là phiên chợ cuối cùng, cũng là thời khắc đánh dấu kết thúc một năm làm việc vất vả. Mọi người xuống chợ mua sắm tết, sau đó là nghỉ ngơi chơi Tết. Sáng ngày 27 hoặc 28, già làng hoặc Trưởng thôn, Bản đôn đốc mọi nhà tổng vệ sinh cho cả bản. Tối 29, bắt đầu gói bánh chưng.

Người Thái thường gói hai loại bánh chưng màu đen và màu trắng. Bánh màu đen được làm từ nước tro sạch trộn với gạo nếp. Đặc biệt, bánh chưng của người Thái không có nhân thịt và đậu xanh bởi họ quan niệm hương vị của Tết ở trong bánh chưng chủ yếu thể hiện ở hương vị của lá dong, và đó cũng là cái tinh tuý nhất của đất trời chủ yếu để dâng lên tổ tiên (ma nhà).

Sáng 30 tết, các nhà luộc bánh chưng và thịt lợn, dọn dẹp nhà cửa chuẩn bị cho bữa cơm tất niên với sự góp mặt của bà con, bạn bè, cùng ngồi quây quần bên bếp lửa để đón giao thừa “Pông Chay”. Người Thái quan niệm, cỗ cúng tết phải đủ đầy, nhiều thịt, nhiều cá,… thì tiên tổ mới phù hộ.

Đặc biệt trong bữa cơm Tết của người Thái có một món không thể thiếu, đó là cá với các món nướng, lạp, muối chua hay nước khô…

Sau lễ cúng giao thừa, nhà nào có chiêng hay cồng thì mang Chiêng cồng ra đánh và múa hát lăm vông. Người Thái thường có phong tục gọi hồn.

Một phong tục của người Thái không thể thiếu được trong sáng ngày mùng 1 đầu năm, đó là tục đi lấy nước ở suối về. Người Thái quan niệm rằng, nước là điều may mắn, đem lại sự sống, sự tốt tươi. Cả làng đi lấy nước nếu nhặt được đồ trong khi đi lấy nước thì họ cho là may mắn và vui mừng mang về nhà.

Người Kinh thường kiêng đi thăm nhau ngày mùng 1 nhưng với đồng bào dân tộc Thái thì mọi hoạt động văn hóa văn nghệ bắt đầu diễn ra từ ngày mùng 1 tết cho tới hết mùng 10. Các trò chơi khá náo nhiệt như đi cà kheo, khắc luống, đánh trống, cồng chiêng và hát múa lăm vông…

Với mục đích giúp du khách có cơ hội trải nghiệm những những nét văn hóa độc đáo cũng như hòa mình vào không khí lễ hội của người Thái tại Mai Châu, Mai Chau Ecolodge sẽ tái hiện lại các hoạt động Tết cổ truyền như nấu bánh chưng, làm cơm lam hay nấu xôi ngũ sắc…Bên cạnh đó là các trò chơi dân gian như bắt gà, đi cà kheo, ném còn hay tham gia các hoạt động văn hóa văn nghệ, múa chợ tình và giao lưu văn nghệ đón giao thừa ngay tại Ecolodge.