Khi chàng trai Thái đen đến tuổi lấy vợ sẽ bắt đầu cuộc đời
ở rể. Sau thời gian ở rể, khi chàng rể được nhà cô gái chấp nhận. Để đôi uyên
ương được ngủ chung với nhau thì hai gia đình phải tiến hành làm lễ & quot;
Tằng cẩu & quot; (búi tóc),& nbsp; chính thức công nhận họ là vợ chồng.
Người Thái có nhiều nhóm: Thái đen, Thái trắng, Man Thanh,
Tày Mười, Tày Thanh... với dân số hơn 1 triệu người phân bố ở nhiều vùng đất
nhưng nhiều nhất vẫn là ở vùng Tây Bắc (Lai Châu, Sơn La, Hoà Bình, Nghệ An).
Dân tộc Thái có vốn văn học cổ truyền quý báu với kho tàng thần thoại, cổ tích,
truyền thuyết, truyện thơ, ca dao… có nhiều điệu múa (khắp) độc đáo: xoè Thái,
múa sạp. Văn hoá của người Thái rất phong phú thể hiện ở nhiều nghi lễ khác
nhau như: cúng trời đất, cúng bản mường, nghi lễ cầu mùa, đám ma được gọi là lễ
tiễn người chết về "mường trời", người dân tộc Thái ở nhà sàn, riêng
người Thái đen làm nhà có hình mai rùa và được trang trí theo phong tục xưa.
Nhưng tục búi tóc (tăng cẩu) lại chỉ phổ biến ở nhóm người
Thái đen. Hôn nhân của người Thái đen là hôn nhân theo kiểu phụ hệ, nhưng từ
trước tới nay, tập người này vẫn duy trì tục ở rể, gửi rể.
Khi chàng trai người Thái đen đến tuổi lấy vợ (trước đây là
13-14 tuổi), nay mười tám, đôi mươi sẽ tự đi tìm người con gái mà mình ưng ý hoặc
do bố mẹ "nhắm cho". Tiếp đến, nhà trai nhờ một ông Mối (tiếng Thái gọi
là Phòlam) đến nhà cô gái để làm mối. Nếu được gia đình cô gái ưng ý, chàng
trai sẽ bắt đầu cuộc đời ở rể.
Chọn ngày lành, tháng tốt, nhà trai chuẩn bị cho con trai một
số sính lễ để đến ở rể. Lễ vật gồm: một chiếc áo, một con gà mổ sẵn, một gói
cơm, một chai rượu và một cái "Tôống bai" là cái đựng vía (khoắn) được
làm bằng một sợ dây mây một đầu được cuộn xoắn lại (theo như lời người Thái đen
cho biết thì vật này để cho vía chú rể trú ngụ ở đó). Ông Mối sẽ là người trực
tiếp đưa chàng trai đến nhà cô gái. Sau khi kiểm xong lễ vật, nhà gái để mọi thứ
lên bàn thờ để báo cho tổ tiên biết nhà đã có chàng rể. Trong thời gian ở rể
chàng trai được đối xử như một thành viên mới của gia đình.
Nhưng do phải có thời gian thử thách nên anh ta phải chăm
chỉ, lao động cật lực, cùng ăn với cả gia đình vợ, chỉ có điều anh ta chưa được
ngủ cùng cô gái, mà phải ngủ ở vị trí dành cho khách (người Thái gọi là khơi).
Trong ngôi nhà sàn của người Thái, ngoài các buồng thông thường, ở hai phía đầu
hồi còn có hai phần được sử dụng với từng mục đích khác nhau, một đầu là khan
dùng để làm công việc bếp núc. Đây là phần đầu hồi ở phía sau, để nước và làm bếp,
nơi này thường là chỗ sinh hoạt của phụ nữ. Khơi (trong tiếng Thái, khơi là rể,
lục khơi là con rể) là phần đầu hồi nhà ở phía trước, phía cầu thang chính lên
nhà. Đây là phần dùng để tiếp khách và nếu gia đình nào có chàng rể đang trong
giai đoạn thử thách thì sẽ ngủ ở đây...
Sau thời gian ở rể có thể chỉ 3 tháng hoặc kéo dài cho đến
khi chàng rể được nhà cô gái chấp nhận. Để đôi uyên ương được ngủ chung với
nhau thì hai gia đình phải tiến hành làm lễ "tăng cẩu" (búi tóc),
chính thức công nhận họ là vợ chồng. Búi tóc của người phụ nữ Thái đen từ thời
điểm này được coi như là một dấu hiệu thông tin cho mọi người biết họ đã có chồng.
Để làm lễ này, nhà trai lại phải mang tới nhà gái một số lễ vật.
Theo tục lệ, lễ "Tăng cẩu" được thực hiện ở gian
gần bếp, người ta chuẩn bị một chậu nước lá thơm. Đại diện phía nhà trai gội đầu,
chải tóc và búi tóc cho cô dâu. Tóc được búi lên, cuộn lại bằng một dây xà tích
bằng bạc và cài một chiếc trâm bạc giữ cho tóc không bị xổ ra. Trong lúc búi
tóc cho cô gái, đại diện hai nhà cùng uống rượu và hát đối đáp "khắp
toóc". Nội dung của các bài khắp nói lên hoàn cảnh của mỗi nhà và những lời
dặn dò đôi trai gái.
Sau lễ tăng cẩu, chàng trai và cô gái được ngủ chung với
nhau, cũng từ đó cô gái phải luôn búi tóc vừa để làm đẹp vừa như là một dấu hiệu
thông báo cho các chàng trai khác biết họ đã có chồng. Về nguyên tắc, lễ cưới
có thể được tổ chức bất kỳ lúc nào mà hai gia đình muốn, sau lễ "tăng cẩu"./.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét