Đám cưới của người Cơ Tu ở Quảng Nam

Chú rể và cô dâu Cơ Tu trao cho nhau tín vật trong lễ cưới.

(Đám cưới của người Cơ Tu ở các huyện vùng cao Quảng Nam thường được tổ chức ở nhà trai và có nhiều nghi thức, mang đậm dấu ấn văn hóa riêng, độc đáo. Các nghi thức, nghi lễ độc đáo trong tập tục cưới xin của mỗi tộc người đều có những nét hay, nét đẹp riêng. Nếu như lễ cưới của người Bh’noong gây ấn tượng với những “bó củi hứa hôn” của nhà gái dành tặng cho nhà trai thì đám cưới của người Cơ Tu lại thể hiện sự tinh tế trong những lời nói lý, hát lý đầy ẩn dụ.Phong tục đầu tiên trong lễ cưới không thể thiếu của người Cơ Tu là tục bôi tiết heo lên trán. Trong ngày diễn ra lễ cưới, nhà trai ra ngõ để đón tiếp đoàn nhà gái đến làm lễ cưới. Dẫn đầu đoàn nhà gái là cha, mẹ, tiếp đến là họ hàng của nhà gái, và cuối cùng là cô con gái, cũng là cô dâu trong lễ cưới này. Khi đoàn nhà gái vào nhà trai, người mẹ của chú rể sẽ bôi tiết heo lên trán của họ hàng nhà gái, việc này có ý nghĩa là chúc phúc cho họ hàng nhà gái mạnh khỏe, sống lâu và cũng là thông điệp nhắn gửi rằng, gia đình hai bên kể từ đây là một, cùng chia sẽ miếng cơm, manh áo, ngọt bùi, đắng cay. Sau khi được nhà gái đồng ý gả con, cô dâu chú rể cùng các thanh niên Cơ Tu trong làng sẽ nhảy múa xung quang cây nêu giữa làng để ăn mừng.

Trong lễ cưới của người Cơ Tu, rượu tà vạt và rượu cần là hai thức uống không thể thiếu, thường thì cha của chú rể sẽ mời rượu họ hàng bên nhà gái. Tuy nhiên, trước khi hai bên gia đình uống cạn chén rượu thì đại diện hai bên gia đình sẽ dâng rượu mời thần linh uống trước, với mục đích thể hiện lòng biết ơn trước ông bà, tổ tiên của họ.

Sau nghi thức này, các thành viên hai bên gia đình cùng hát điệu lý, đây là nghi thức bắt buộc trong lễ cưới của người Cơ tu. Điệu lý này có ý nghĩa hai gia đình nhà gái trao của hồi môn cho cô dâu, chú rể. Sau phần hát lý trao của hồi môn, là nghi thức Dưm (nghi thức cảm tạ đất trời), đây là nghi thức khá độc đáo có lịch sử hàng ngàn năm của người Cơ tu, mà hiện nay ít được phổ biến.

Cô dâu chú rể được phủ kín bằng một tấm lụa lớn, hai người mẹ của cô dâu và chú rể khẩn cầu thần linh, thần rừng, thần sông, thần núi, thần nương rẫy phù hộ độ trì cho đôi vợ chồng trẻ mạnh khỏe, sống hạnh phúc, sinh nhiều con, nhiều cháu, làm nhiều nương rẫy, bắt được nhiều thú rừng.

Cô dâu chú rể được phủ kín bằng một tấm lụa lớn. Ảnh: Internet

Mọi người đến chung vui cùng cô dâu, chú rể. Ảnh: Internet

Khi hoàn thành xong các nghi lễ trong nhà, cuối cùng sẽ là lễ đâm trâu mừng đám cưới, cầu khẩn thần linh cho mùa màng bội thu, họ hàng, buôn làng mạnh khỏe, sống lâu, làm cây lúa được cây lúa, làm rẫy bắp được rẫy bắp, nuôi con heo, con trâu, con gà mau lớn, cầu cho mọi người, cho buôn làng không đói ăn, có nhiều của cải, người già được sống lâu, con trẻ sinh nhiều con, nhiều cái… Cha của chú rễ làm phép giết trâu, sau đó đưa giáo lại cho một thanh niên khẻo mạnh trong làng thực hiện động tác đâm trâu. Thịt trâu được làm ra để cúng thần linh và khao khách trong tiệc cưới.

Sau khi đâm trâu, đích thân mẹ của chú rể và cô dâu ra dọn dẹp, thịt con trâu được xẻ ra. Một phần thiết đãi khách, phần còn lại chia cho từng người mang về. Nghi thức cúng giàng kết thúc, đoàn đám cưới trở về nhà. Họ ngồi bốc thức ăn bỏ cho nhau và cùng uống rượu ca hát với nhau.