Họa phẩm của Jean Despujols
Các người Thái này giữ lại nhiều
phong tục cổ. Các phụ nữ bám chặt lấy các kiểu cách của tổ tiên, cho dù đàn ông
thường chấp nhận y phục An Nam.
Cả hai người làm mẫu đều tô điểm các
áo chẽn bằng các chiếc cúc bằng bạc. Thiếu nữ Thái Trắng, con gái một tù
trưởng, mặc một chiếc váy bằng lụa có dấu hiệu riêng. Cô gái Thái Đen, thực
ra trắng như ngà, đeo ở dây thắt lưng các chìa khóa của nhiều két để tiền, cho
thấy sự giàu có.
Người
Thái Trắng và Người Thái Đen
Thái
Trắng nghe có vẻ trịnh trọng hơn Thái Đen, nhưng ở đây là trường hợp ngược lại.
Người Thái Đen đã ghi chép ngôn ngữ của mình bằng thỏi mực và bút lông. Họ
nâng niu các kẻ trung thành với chế độ phong kiến và ít nghiêng về việc trở
thành người Việt Nam như là Thái Trắng. Các bức tranh của Despujols về
Thái Đen và Thái Trắng phát hiện rằng họ là chị em, ngoại trừ sự khác biệt về
màu sắc của các chiếc áo (trang 481).
Điều được ước lượng rằng ba phân tư vùng thượng du Bắc Kỳ được cư ngụ bởi người
Thái, bởi nơi đây, ngoài Thái Trắng và Thái Đen, còn có người Thổ, Nùng (Giai)
[Giáy?], Nhang [?], và nhiều thành phần khác của chủng tộc đó.
Bởi có xáo trộn được mưu tính tại các đồi núi Bắc Kỳ này, nhiều phần trong các
nhóm này đã kết hợp với nhau thành một Liên Bang Thái, dưới sự lãnh đạo của một
ông hoàng thế tập, và đã bày tỏ rằng họ sẽ kháng cự lại bất kỳ sự xâm nhập và
chiếm đóng nào trên các phần đất của họ.
Chống lại súng máy và súng cối, các khẩu súng rèn bằng tay và cung tên không mấy
hữu dụng, nhưng dân miền núi có một truyền thống ngoan cường về tự do.
Tại các ngôi làng bộ lạc biệt lập, người dân sống tại nhà và canh tác các loại
cây như ngô, lúa mạch, khoai. Một số trong các túp lều thô sơ của họ được
dựng trên các cọc cắm trên sườn đồi; các nhà khác được dựng trên nền đất.
Dân chúng thì e lệ nhưng hiếu khách. Một người trong chúng tôi vẫn nhớ cử
chỉ thân thiện của việc được biếu tặng hai trái trứng gà bởi một tù trưởng làng
Mèo; tại ngôi làng tí hon của ông, trứng gà thì hiếm hoi.
Phải thú nhận rằng được chụp ảnh các phụ nữ bẽn lẽn, ăn mặc y phục tươi vui,
hay nhìn thấy các đàn ông Mèo nhảy múa trong điệu xoay vòng theo âm thanh đơn
giản của kans [kèn ?] ống tre thì thú vị hơn việc trải qua đêm trong các ngôi
nhà um khói, nơi mà các con lợn thường tụ do qua lại. Các ngôi làng trên
đồi, trông thơ mộng từ đàng xa.
Cao điểm trong kinh nghiệm của Williams [một trong hai tác giả, chú của người dịch]
với người dân bộ tộc này xảy ra trong một hôm khi ông đi xe lên vùng Nguyên
Bình [?] và Thất Khê.
Hàng trăm dân làng đi xuống thị trấn, nhiều người mặc lễ phục đẹp nhất của họ.
Đàng trước các máy chụp ảnh của ông, họ đứng với bàn chân miễn cưỡng và khuôn mặt
cúi xuống, bởi bất kể y phục bắt mắt của họ, các trinh nữ miền núi trẻ trung
thì e thẹn.
Tuy nhiên, giữa họ với nhau, dân trong bộ tộc có thể sống vui vẻ. Các
trai trẻ và thiếu nữ, tham dự một trò chơi có vẻ như một trò kết hợp bắn ná và
bắn cung của David, cười đùa và la hét với một niềm vui hồn nhiên. Kết thành từng
đôi, họ lần lượt ném các quả tạ có đuôi dài vào một mục tiêu bằng giấy trên
cao, và sẽ không hài lòng cho đến khi họ quăng trúng nó. Nếu một người ném
không trúng mục tiêu, kẻ kết bạn cố gắng tóm bắt quả tạ phía đàng đuôi trước
khi nó chạm mặt đất.
Đó là một cơ hội để các thanh niên nam nữ biểu diễn. Trong thực tế, các thiếu nữ
cũng điệu nghệ không kém trong sự nhanh nhẹn của bàn chân trần. Trong niềm
thích thú của trò chơi, các thiếu nữ thắt eo, nâng cao bộ ngực này biểu lộ năng
lực và sự tao nhã của thể thao, và bày tỏ một tình đồng đội vui tươi.
Họa
Sĩ Jean Despujols sáng tác khoảng 300 họa phẩm
tại Đông Dương. Ông mang chúng về sinh quán tại Pháp ngay khi Thế Chiến II
bùng nổ. Về sau ông trở thành công dân Hoa Kỳ. Tại đây, trong năm 1948, tuyển
tập của ông được chở đến Shreveport, Louisiana.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét