Lễ cưới của người Xơ Đăng (Hoàng Thị Thắng)

- Các tục lệ, lễ hội của người Xơ Đăng rất phong phú và đa dạng. Nhưng  riêng về tục lệ cưới xin lại rất đơn giản, những lễ vật như: rượu cần, nếp, cá... được hai bên gia đình chuẩn bị từ trước.

Nếu chàng trai ưng một cô gái và muốn cưới về làm vợ thì nhà trai phải nhờ người già có uy tín trong làng đến nhà gái thăm dò ý kiến bên đó. Nếu gia đình cô gái đồng ý chấp thuận thì hai bên sẽ lên kế hoạch chuẩn bị lễ cưới.

Khi đó, chàng trai sẽ chuẩn bị những món quà tặng, cườm, vòng đeo tay, vòng đeo cổ... cho người con gái của mình để làm tin, và để cho mọi người biết rằng cô gái đó đã có chủ.

Gia đình gái cắt tiết con gà trống cho chảy vào chén, lấy cây que nhỏ chia chén huyết làm hai, mỗi bên đem về mỗi phần. Khi đêm về, trong giấc ngủ nếu họ mơ thấy: nước, trồng chuối, trồng cây là báo điều tốt lành; nếu mơ thấy đi bắt cóc, cây ngã đổ là xấu, chưa thể tổ chức ăn cưới được.

Theo lệ, sau khi cưới xong, đôi vợ chồng trẻ về ở chung với gia đình bên trai hoặc bên gái trước khi ra ở riêng, nhưng thường là ở bên nhà gái vì người Xơ Đăng quý mến con gái hơn, nên chàng rể được coi trọng và được quyền điều hành quản lý. Vì thế, gia đình ba thế hệ vẫn còn tồn tại ở làng người Xơ Đăng hiện nay.

Sau khi cưới xong, cô gái về làng nhà chồng nhưng chưa vào nhà chú rể; đêm tối, khi gia đình nhà trai mời bà con, họ hàng đến để chứng kiến và ra mắt cô dâu, lúc ấy cô dâu mới được vào nhà hợp pháp và tổ chức ăn mừng.

Sau khi ai về nhà nấy, nhà trai chuẩn bị một con gà trống tơ (chưa biết đạp mái), cắt tiết hòa với rượu, luộc gà. Sau đó giao cho hai vợ chồng trẻ vào buồng tối cùng uống tiết và ăn gà, đó là nghĩa cử thể hiện sự hòa hợp, hạnh phúc. Uống rượu tiết, ăn thịt gà trong đêm tân hôn của đôi trai gái người Xơ Đăng thể hiện tâm trạng thỏa mái, bồi bổ sức khỏe tốt, hạnh phúc và là niềm ước muốn cho ra đời một thành viên mới khỏe mạnh.

Tộc người Xơ Đăng hiện sinh sống trên các địa bàn miền núi của các tỉnh Kon Tum, Quảng Ngãi và Quảng Nam.

Người Xơ Đăng có những nét văn hóa truyền thống mang đậm bản sắc riêng. Nét đẹp văn hóa đó vẫn còn lưu truyền cho đến ngày nay./.

 Hoàng Thị Thắng (sưu tầm)