Hà Giang – vùng đất nơi địa đầu
tổ quốc – có món rượu ngô (bắp) là nét văn hóa độc đáo, làm lưu luyến người đến,
nhung nhớ người đi…
Hà Giang có ¾ diện tích là núi đá, quanh năm hạn hán và
mây mù bao phủ, ngoài cây ngô ra thì không có loài cây nào có thể sinh trưởng
được. Bạn có thể thấy cảnh tượng phổ biến ở Hà Giang: những người Mông gùi đất
đổ vào từng hốc đá trên cao nguyên để trồng ngô trên dải đá tai mèo sắc nhọn.
Có lẽ rượu ngô độc đáo và làm say lòng người không chỉ bởi hương nồng, êm dịu
và có một chút mới lạ của loại men lá đặc biệt…
mà hơn hết đó chính là thứ rượu
kết tinh từ núi đá và muôn vàn khó nhọc của người Mông nơi đây …
Rượu ngô Thanh Vân – Quản Bạ – Hà Giang
Vào mùa xuân, lúc vạn vật đang sinh sôi nảy nở, cũng là
lúc người Mông đem hạt giống đi bỏ vào từng hốc đá tai mèo. Đồng bào nơi đây có
câu nói ‘‘sống trên đá, chết vùi trong đá”. Cuộc sống trên cao nguyên đá quanh
năm khô hạn, người dân vất vả, kiên trì vật lộn với từng hốc đá tai mèo để gieo
những mầm ngô nơi cao nguyên. Lạ thay, những nương ngô năm nào cũng xanh tốt và
cho năng suất thu hoạch cao. Đến mùa thu hoạch, ngô lại được chất đầy trong quẩy
tấu (gùi) trên lưng mọi người về nhà….Ngô dư, họ bán đi lấy tiền mua gạo,
vật dụng sinh hoạt khác và một phần dùng để nấu rượu.
Công đoạn nấu rượu ngô rất cầu kỳ, phức tạp và gian nan,
từ việc gùi những bình nước, bó củi cách bản làng 3 – 4km đến việc nấu chín
ngô, ủ men lá (một loại men độc đáo ở vùng cao và ít độc tố) rồi đem lên bếp
chưng cất khoảng từ 5- 6 giờ mới cho những giọt rượu thơm ngon, đậm đà. Rượu có
hương thơm dịu của thứ men lá đặc trưng, vị nồng và ngọt của ngô núi.
Mời khách uống rượu ngô giữa đường
Để lý giải tại sao người Mông uống nhiều rượu đến vậy,
nhà nghiên cứu văn hoá dân tộc Nguyễn Quanh Bách -Trưởng phòng di sản văn hoá
phi vật thể, Bảo tàng tỉnh Hà Giang cho biết: Cao nguyên cực Bắc của Hà Giang
khí hậu ôn hoà và mát mẻ, dù là mùa hè nhưng ban đêm ngủ vẫn phải đắp chăn. Mùa
đông nhiệt độ xuống rất thấp, có khi âm độ, và có tuyết rơi…Vì vậy, rượu ngô sẽ
làm người Mông ở rẻo cao thấy ấm áp hơn và chống chọi được với giá rét…
Ngày nay, rượu ngô Hà Giang đã trở thành thương hiệu nổi
tiếng, gồm nhiều loại khác nhau nhưng nổi tiếng và được mọi người biết đến là
rượu ngô Thanh Vân ở Quản Bạ.
Giữa tiết trời giá lạnh, sương núi giăng mờ, ngồi trong
quán nhỏ nơi phố đá, xuýt xoa bên tô cháo ấu tẩu (một loại cháo nấu bằng
củ ấu tẩu chỉ có ở Hà Giang) nóng hay chảo thắng cố (nấu từ thịt và lục phủ ngũ
tạng của ngựa núi cộng với nhiều loại thảo dược) thơm lừng, thêm một chút rượu
ngô mềm môi thì thật thú vị và ấm lòng lữ khách.
Nông Thanh Vững
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét