Hài hước tục lệ vỗ mông chọn vợ ở Hà Giang (Hoàng Văn Suối)

Hài hước tục lệ vỗ mông chọn vợ ở Hà Giang

Trên khắp đất nước Việt Nam, mỗi dân tộc ở mỗi vùng miền khác nhau lại có những phong tục tập quán riêng mang đậm bản sắc văn hóa. Và trên cao nguyên Hà Giang, tục “vỗ mông” chọn bạn đời của người Mông là một tập tục lâu đời mang nhiều màu sắc độc đáo.

Vỗ mông chọn bạn đời là một phong tục đã có từ xa xưa của đồng bào dân tộc Mông ở Hà Giang, thường diễn ra vào những ngày đầu xuân năm mới. Buổi sáng ngày tết, các chàng trai cô gái người Mông trong trang phục truyền thống nô nức kéo đến các bãi đất trống, khoảng sân rộng để cùng vui chơi và gặp gỡ tìm hiểu nhau. 

Các chàng trai, cô gái, không ai hẹn ai, nô nức tìm đến những bãi đất trống, những khoảng không rộng dưới chân núi để vui chơi tâm tình. Họ cùng nhau tổ chức các trò chơi dân gian mang đậm bản sắc của dân tộc như tung còn, đẩy gậy, kéo co, thi hát giao duyên, múa khèn…Các chàng trai Mông mạnh mẽ trong trang phục truyền thống và thể hiện bản lĩnh của mình qua các trò chơi, những thiếu nữ miền sơn cước thướt tha trong tà áo mới, e lệ trong những câu hát giao duyên, tình tứ…

Vỗ mông… chọn bạn đời

Dưới ánh nắng vàng ấm áp của ngày xuân, các chàng trai cô gái người Mông vừa chơi vừa tặng cho nhau những lời chúc may mắn, mời nhau những chén rượu ngô ấm nồng và đưa mắt tìm kiếm đối tượng cho riêng mình. Người con trai sẽ dùng ánh mắt của mình để “phát tín hiệu”. Nếu ưng thuận, cô gái sẽ đưa mắt liếc lại.

Cả hai sẽ cùng “tán nhau” qua ánh mắt suốt cả buổi chơi. Khi men rượu đã say, men tình đã ngấm, sơn nữ rời khỏi đám bạn đi ra một chỗ vắng và liếc mắt nhìn người đàn ông mà mình đã ưng như mời gọi. Chỉ chờ có thế, chàng trai nhanh chóng tiếp cận, vỗ nhẹ vào mông cô gái và trao lời ong bướm, thiếu nữ thẹn thùng vỗ lại vào mông chàng trai rồi e lệ đáp lời đường mật,  xem boi tinh yeu để biết thêm chi tiết…

Trước sự chứng kiến của nhiều người xung quanh, đôi trai gái nắm nay nhau lên núi tìm chỗ tâm sự, trao gửi những lời yêu thương, hứa hẹn mặn nồng. Cách tỏ tình của các chàng trai dân tộc Mông chỉ nhẹ nhàng, mộc mạc thế thôi nhưng cũng không kém phần lãng mạn và ý nghĩa.

Những phiên chợ là nơi gặp gỡ, hẹn hò lý tưởng của các đôi tình nhân giữa điệp trùng núi đá.

Nghe các bậc bô lão trong làng tâm sự, chúng tôi mới hiểu hết được ý nghĩa thực sự của trò vỗ mông chọn bạn đời vô cùng độc đáo chỉ có trong đời sống của đồng bào dân tộc Mông.

Thực ra các đôi nam nữ nên duyên không phải do vô tình tìm được nhau mà thường đã có sự tìm hiểu từ trước. Tham gia trò vỗ mông trong ngày đầu xuân chỉ là cơ hội để hai người tìm gặp lại nhau, lúc này chàng trai có dịp thể hiện tình cảm, và bản lĩnh của mình với người con gái mà mình muốn gắn bó trọn đời trước sự chứng kiến của những người xung quanh.

Ngày trước, sau khi vỗ mông, chàng trai dắt vợ lên lưng ngựa, dong thẳng về nhà mình, nhốt vào trong buồng, cắt tiết gà, cúng ma, 3 ngày mới dắt về nhà gái. Thế nhưng bây giờ, vỗ mông chọn vợ đã có nhiều đổi thay. Trước khi bắt vợ, chàng trai mông nào ga lăng sẽ tặng một đôi dép, hay một cái khăn, cái gương cho người con gái mình thích để chiếm cảm tình. Lúc vỗ mông xong thì đi xe máy hoặc đi bộ về nhà trai.

Tiêu chuẩn kén vợ

Hài hước tục lệ vỗ mông chọn vợ ở Hà Giang

Khác với chuẩn đẹp của người Kinh, chuẩn người Mông chọn phụ nữ là dáng to khỏe, bắp chân săn vồng lên trong cạp bít tất, đôi mông to mấy vồng nhún nhảy lên trong váy áo mỗi bước đi. Những cô đó vừa chăm chỉ vừa biết làm nương, xe sợi vừa mắn đẻ, khéo nuôi con. Ngắm được cô gái ưng ý, chàng trai chạy lại (vỗ mấy cái vào mông). Vì thế mới nói, tập tục vỗ mông để chọn bạn đời có từ rất lâu và là một nét đẹp văn hóa của người Mông.

Ý nghĩa phong tục

Vỗ mông để chọn bạn đời là một phong tục đã có từ xa xưa, chỉ có trong đời sống của đồng bào Mông Hà Giang. Thông thường việc vỗ mông để chọn bạn đời chỉ diễn ra vào những ngày đầu xuân năm mới.

Vậy là ý nghĩa thực sự của trò vỗ mông chọn bạn đời vô cùng độc đáo này là các đôi nam nữ nên duyên không phải do vô tình tìm được nhau mà thường họ đã có sự tìm hiểu từ trước, còn tham gia trò vỗ mông trong ngày Tết đầu xuân chỉ là cơ hội để hai người tìm gặp lại nhau.

Nét văn hóa độc đáo cần được bảo tồn

Theo Ông Hùng Đại Kỳ - Trưởng phòng Nghiệp vụ Văn hóa, Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Hà Giang: Vỗ mông để chọn bạn đời là một phong tục đã có từ xa xưa của đồng bào dân tộc Mông ở Hà Giang. Thông thường, việc vỗ mông để chọn bạn đời chỉ diễn ra vào những ngày đầu xuân năm mới. Khi những ánh mắt đã tìm gặp được nhau và ưng thuận thì chàng trai sẽ chủ động vỗ vào mông cô gái như một lời tỏ tình chính thức, nếu cô gái đồng ý thì sẽ vỗ đáp lại. Theo phong tục, đôi nam nữ phải vỗ mông nhau đủ 9 lần mới hợp lệ và lời tỏ tỉnh mới chính thức được công nhận, chỉ chờ người mai mối là có thể tổ chức cưới hỏi, chính thức thành vợ thành chồng,  xem tuoi vo chong có hợp nhau hay không?

Không phân biệt tuổi tác, cả những người lớn tuổi chưa xây dựng gia đình đều có thể tham gia vào tục vỗ mông chọn bạn đời, một tập tục kỳ lạ nhưng ẩn chứa cái tình nồng hậu của những con người nơi núi rừng hoang sơ. 

Dân tộc Mông ở Hà Giang có rất nhiều phong tục truyền thống nhưng đặc sắc nhất vẫn là tục vỗ mông chọn bạn đời. Đây không chỉ là một cách tỏ tình độc đáo của các chàng trai, cô gái miền sơn cước mà còn là nét văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc cần được duy trì và phát huy. 

Hoàng Văn Suối