Lễ cưới của dân tộc Tày (Đàm Minh Phiếu)

Nhà trai chuyển bị đồ lễ sang nhà gái để bàn chuyện.

Trong lễ ăn hỏi, nhà trai sẽ mang đồ lễ được chuẩn bị sẵn để sang nhà gái bàn chuyện trăm năm. Theo phong tục lễ hỏi của dân tộc Tày, đồ lễ bao gồm một đôi gà sống thiến, hai chai rượu, bốn cân gạo nếp. Trong đám hỏi đó, nhà gái sẽ thách cưới và nhà trai về chuẩn bị đủ đồ lễ đó.

Tuy nhiên, tùy vào hoàn cảnh của bên nhà trai, thời gian chuyển bị cho lễ hỏi đến lễ cưới có khi kéo dài tới 2-3 năm. Thường trước khi diễn ra lễ cưới một hôm, nhà trai phải mang đầy đủ lễ được chuẩn bị sang nhà gái như đã thỏa thuận. Ngoài những sính lễ đó, khi về nhà chồng, cô dâu cũng phải chuẩn bị trước gối tặng cho bố mẹ, ông bà, bác bá ruột… Còn chú rể phải tặng vải cho mẹ chồng để báo đáp công nuôi dưỡng con gái, nếu chị gái cô dâu chưa có chồng, chú rể sẽ phải chuẩn bị thêm vải để tặng cho chị gái, đền ơn đã bế vợ mình khi còn nhỏ.

Đoàn đón dâu của dân tộc Tày cũng mang nhiều nét đặc sắc. Quan làng là người dẫn đầu đoàn rước, giữ vai trò là người đại diện cho bên nhà trai, bố mẹ không trực tiếp đi hỏi vợ cho con trai.

Quan làng giữ vai trò là người đại diện, dẫn đầu đoàn rước của nhà trai sang nhà gái.

Đặc biệt, đoàn nhà trai phải trải qua nhiều thử thách và phải đối đáp lại bằng các câu hát văn thơ. Sau khi nhà trai nhà gái đối đáp với nhau, cổng được mở, nhà trai được bước đến cầu thang nhà sàn. Khi đó, dưới cầu thang sẽ có rượu để thay nước rửa chân. Điều này có nhiều ý kiến giải thích khác nhau, người cho rằng nó là một nhã ý về “ môn đăng hộ đối”, một ý khác về khinh thường nhà nghèo, nhưng nó cũng có ý nghĩa đề cao giá trị quý báu của giọt rượu.

Sau đó, quan làng dẫn chú rể tới bàn thờ tổ tiên, làm lễ trình với tổ tiên. Quan làng sẽ dâng lễ vật lên bàn thờ và xin phép đón dâu về nhà chồng.

nnn

Lễ trình tổ tiên là một nghi lễ bắt buộc trong đám cưới người Tày ở Thái Nguyên.

Sau những thử thách đó, nhà trai bước vào trong nhà. Khi ấy, Quan làng lại hát một câu “ xin trải chiếu” thì mới được bên nhà gái mang chiếu ra trải. Sau đó các cô gái nhà gái sẽ mang trầu cau ra mời bên nhà trai, nhà trai có lời hát cám ơn bên nhà gái.

Khi đã đến giờ đón dâu, một lần nữa, quan làng lại hát bài cảm ơn nhà gái đã đón tiếp chu đáo và xin phép đón dâu về nhà chồng.

Cũng như phong tục của nhiều dân tộc khác, ba ngày sau khi diễn ra lễ cưới, đôi vợ chồng trẻ mang lễ vật về nhà gái làm lễ lại mặt. Lễ vật gồm có một đôi gà và hai lít rượu. Sau lễ lại mặt, đôi vợ chồng trẻ quay lại nhà trai và bắt đầu cuộc sống lứa đôi.

Đám cưới của người dân tộc Tày ở Định Hóa, Thái Nguyên chứa nhiều nghi thức chặt chẽ, nhưng giàu tính nhân văn qua các câu đối, câu hát giữa nhà trai, nhà gái. Ẩn sâu sau những lời hát bình dị, khiêm nhường là những ý tứ sắc xảo, sâu xa… Tất cả những nghi thức truyền thống tốt đẹp đó đã được tái hiện, gói gọn trong khuôn viên Nhà Tày tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam.

dấm

Quan viên hai họ chúc mừng hạnh phúc đôi bạn trẻ.

Được biết, trong khuôn khổ tuần “Đại đoàn kết các dân tộc-Di sản văn hóa Việt Nam 2016” cuộc sống hàng ngày của đồng bào tám dân tộc (Tày, Thái, Mường, Dao, Khơ Mú, Ba Na, Ê Đê, Khmer) với các hoạt động như trình diễn nghề thủ công truyền thống, chế tác công cụ lao động, biểu diễn dân ca, dân vũ, giới thiệu trò chơi dân gian… cũng được tái hiện lại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam.

Các hoạt động này nhằm tôn vinh, quảng bá, tuyên truyền các giá trị di sản văn hóa vật thể, phi vật thể, góp phần tăng cường, củng cố khối đại đoàn kết toàn 54 dân tộc tại " Ngôi nhà chung" Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam.

 Đàm Minh Phiếu