Lễ quét làng của người Xa Phó.
Hàng năm, người Xá Phó thường tổ chức lễ quét làng vào
ngày ngọ, ngày mùi hoặc ngày con người (à thá cũng) vào tháng hai âm lịch với mục
đích để năm mới mọi người được bình yên, hoa màu tươi tốt, súc vật nuôi không bị
ốm chết. Trước ngày tổ chức lễ cúng, ông chủ gia đình các hộ trong làng họp
nhau tại nhà người cao tuổi nhất làng bàn công việc. Khi đi, mọi người mang
theo một bát gạo, một con gà, tiền, hai nén hương và một chai rượu. Những ai
mang chó, lợn, dê đến góp thì dân làng có trách nhiệm tới làm trả công cho người
đó trong một ngày.
Tới ngày đã định, tất cả đàn ông trong làng mang tất cả lễ
vật ra một bãi trống đầu làng.Theo sự phân công, những người đàn ông khoẻ mạnh
nhanh nhẹn cùng nhau mổ lợn, gà, dê, chó. Các thầy cúng tay cầm kiếm gỗ, một
cành lá đao, mặt bôi nhọ chia nhau vào từng thôn làm lễ quét nhà cho cả làng.
Vào nhà dân, thầy cúng rót một chén rượu đặt vào bàn thờ của gia đình, lầm rầm
đọc tên tuổi tất cả những người trong nhà đó. Đọc xong, thầy cúng dùng kiếm gỗ
múa khắp nơi trong nhà, gia đình cử một người đi sau dùng ngô (ngô để cả bắp nướng
sau đó rẽ hạt) tung qua đầu thầy cúng.Tại Châu Quế Thượng có những nét khá khác
biệt. Hôm đó, thầy cúng cùng các chủ gia đình trong làng cầm mỗi người một ống
nứa vừa đi vừa gõ. Thầy cúng đi trước đọc lời khấn. Những người tham dự đều phải
vẽ mặt mày dữ tợn. Khi thầy cúng lên tiếng mọi người cùng nhau nhảy múa và đập
các ống nứa vào vách từng ngôi nhà. Sau đó mọi người tập trung tại đầu làng
mang chăn, chiếu rũ vào một chiếc bè nứa (được đóng tượng trưng) với ý niệm mọi
vận hạn trong năm sẽ theo dòng nước trôi đi. Lúc này, các lễ vật đã được làm
xong. Dê, chó, lợn được xếp lại trong mâm tượng trưng với chiếc đầu, bốn chân,
đuôi quay theo hướng tốt, xung quanh đặt các bát gạo của từng gia đình. Thầy
cúng bày tám đôi đũa, tám chiếc bát, tám chén rượu, các a pờ ngồi xếp hàng
ngang trước mâm lễ lầm rầm khấn. Lời cúng là những tên của loài ma (theo quan
niệm của họ) được gọi về hưởng lễ, sau đó ra đi để không làm hại con người. Cuối
cùng, mọi người cùng nhau ăn uống vui vẻ. Các thức ăn cúng ma đều phải ăn hết
không được mang vào trong làng.Thầy cúng lấy cành tre cắm xung quanh bãi đất
sau đó lấy đuôi và tai chó cắm xuống đất nhằm không cho ma vào làng làm hại người.
Thầy cúng đốt một đống lửa và bước qua, sau đó đi về nhà.Bắt đầu từ ngày hôm
đó, dân làng kiêng không cho người ngoài vào nhà. Sau ba ngày, mọi sinh hoạt lại
như cũ.
Hoàng Thị Thắng
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét