CHỢ LÙI HÀ GIANG CÓ GÌ ???
Hà Giang thực sự đẹp, đẹp một cách hoang sơ, thầm kín và bí ẩn, những ai đã đến Hà Giang rồi sẽ cảm nhận được nét hoang sơ, hùng vĩ của núi rừng, của
rừng đá tầng tầng. lớp lớp, vẻ đẹp thiên nhiên của núi đôi, sự hiểm trở của đèo Mã Pì Lèng và nét độc đáo, phong phú của mỗi phiên chợ vùng cao. Nói đến chợ phiên,
bạn sẽ cảm nhận được văn hóa, cảm nhận được sự đông đúc nhộn nhịp mỗi phiên chợ
về nhưng ít ai cảm nhận được sự háo hức, mong chờ của bà con nơi đây. Từ tp Hà
Giang đến Đồng Văn ,
Mèo Vạc bạn có thể sẽ đi qua bao nhiêu bản làng, gặp nhiều
người dân địa phương nhưng có lẽ chẳng cảm nhận được gì nhiều về nhịp đời của
bà con dân tộc nơi đây. Chợ phiên ở vùng cao không giống như miền xuôi mà mỗi
phiên chợ nơi đây 6 ngày mới họp một lần, mỗi phiên chợ trên Đồng Văn là một
ngày hội của đồng bào dân tộc : H'Mông, Dao, Giáy, Xa Phó....
Mỗi lần ở Đồng Văn đi về chợ
lùi Sà Phìn, thị trấn Phó Bảng bạn sẽ gặp nhiều người đang háo hức đi chợ, những
anh áo nâu mũ nia giản dị, những chị gái váy áo sặc sỡ với nụ cười ấm áp tình
người nở ra những răng vàng lóng lánh.......nhưng tất cả đứng tụ ở nơi ven đường
để bắt xe đi xuống chợ. Khi đã lên xe rồi, họ đứng chen chúc, ngã dúi dụi khi
xe phanh gấp qua khúc cua hay gặp đường xóc..thi thoảng lại có 1 anh pha trò để
rồi tất cả cười rộ lên.
Chợ phiên thật lạ và luôn thu
hút, trong những người đi chợ có rất nhiều anh đi chợ không phải để mua, không
bán gì mà đơn giản đi chợ để chơi để ngắm mà thôi. Trước cổng nhà của dinh thự
vua Mèo, người ta bán đủ thứ nhưng nhiều người lại chỉ ngồi quây quần bên nồi
thắng cố để uống rượu và bia tàu, và cũng chẳng có mồi gì ngoài ...rượu. Mỗi một
phiên chợ bạn có thể đếm tới 30-40 bàn để uống rượu, bàn nhỏ
còn hơn bàn trà đá dưới xuôi và cũng chẳng có ghế đúng nghĩa, ghế ngồi uống
rượu cũng chỉ là 1 tấm ván được kê trên 2 chồng gạch. Vậy mà họ vẫn uống, vẫn
rôm rả uống đến khi nào say thì vợ cõng về, nhiều anh chàng say quá người mềm
nhũn ngủ ngay bên vệ đường và cô vợ ngồi đó thẫn thờ chờ chồng mình tỉnh dậy rồi
về....Và còn nhiều thứ để mà cảm nhận, để nhìn và để ngắm nhưng với sự ảnh hưởng
của văn hóa miền xuôi, các phiên chợ vùng cao đang dần phai nhạt bản sắc, những
loa đài, tranh, mẫu ảnh, poster...được mang đến chợ khiến phiên chợ vùng cao
đang dần hơi hướng miền xuôi. Các phiên chợ giờ đều được xây dưng kiên cố,
mái lợp pro-xi-măng, những nồi thắng cố đâu phải chợ nào cũng nấu...nhưng khoảng
80% vẫn là sự khác biệt, là bản sắc của phiên chợ miền núi.
CÁCH TÍNH CÁC PHIÊN CHỢ LÙI.
Đa phần mình thấy các nhóm phượt
lên lịch đi Hà Giang đều đi một mạch : Hà Giang - Yên Minh - Sủng Là - Lũng Cú
- Đồng Văn - Mèo Vạc hoặc thêm : Phố Là, Phố Bảng và ít chú ý tới chợ lùi. Vậy
đi chợ lùi như thế nào???
" Chợ lùi " là cách
gọi của ngườ miền xuôi. Ví dụ như các chợ phiên ở huyện Đồng
Văn, chợ họp 6 ngày 1 lần mà một tuần có 7 ngày, điều này có nghĩa tuần
này họp vào ngày này thì tuần sau lại họp lùi một ngày nhưng với bà con dân tộc
họ không gọi như vậy vì cứ 6 ngày 1 lần họ lại đến chợ, luân phiên như vậy nên
bà con dân tộc gọi là " chợ Phiên ".
Nếu tính theo lịch tuần 7 ngày
thì chỉ có những chợ phiên sau : chợ thị trấn Đồng Văn, chợ thị trấn Yên Minh,
chợ thị trấn Mèo Vạc là tổ chức họp cố định vào chủ nhật hàng tuần.
Còn với những người Mông, người
Hoa ở Đồng Văn họ lại lên lịch theo cách riêng của họ, không tính theo tuần,
theo dương lịch mà theo âm lịch, cụ thể hơn nữa là họ căn ngày tới chợ theo 12
con giáp.
Lịch như sau :
Đó là lịch cố định, bất kể thời
gian nào các chợ sẽ họp vào các ngày đó, dễ nhớ hơn các bạn sẽ phát hiện các chợ
trên họp vào ngày xung khắc như khi chúng ta đi xem tướng số.
VD : Dần khắc Thân và ngược lại
như chúng ta vẫn thường nói : Dần - Thân - Tỵ - Hợi là tứ hành xung. Cách họ chọn
ngày họp chợ như vậy có từ xa xưa và cũng chưa giải thích được.
Do cách tính 12 con giáp nên lịch
họp chợ ở Hà Giang không phải là ngày cuối tuần đâu nhé, mà có khi tuần này nó
rơi vào thứ 7 chủ nhật nhưng tuần sau, tháng sau lai là thứ 2 thứ 3.
Hoặc có 1 cách tính khác là nếu
bạn biết hôm nay chợ lùi diễn ra ở Phó Bảng chẳng hạn thì bạn căn đúng 6 ngày
sau ở đây lại diễn ra đúng 1 phiên chợ nữa, ví dụ hôm nay là 7/11 diễn ra 1
phiên thì ngày 13/11 sẽ diễn ra phiên chợ tiếp theo nhưng cái chính là bạn
không biết diễn ra chợ phiên ngày nào để +6 ngày nữa đúng không??
Nếu đi chợ tại Đồng Văn thì bạn lưu ý
nhé, chợ phiên chỉ họp 4 nơi là Phố Cáo ( ngay khi bạn qua Yên minh 1 đoạn, bắt đầu bước vào địa phận Đồng Văn ngay cạnh đường
nhựa ). Xã Phố Bảng ( từ ngã 3 Sủng là đi vào 5km ), Lũng Phìn ( thuộc địa phận Đồng Văn nhưng lại nằm cung đường từ Mèo Vạc - Yên Minh, đây là chợ
đẹp nhất trong các chợ, nếu các bạn muốn đi chợ Lũng Phìn đúng hôm các bạn lên
thì chúng ta phải
đi ngược theo lịch trình Yên Minh - Lũng Phìn
- Mèo Vạc, sau đó nghỉ Đồng Văn, hôm sau xuôi Lũng Cú - Sủng Là - Yên Minh...).
Chợ cuối là chợ Sà Phìn họp ngay trước cổng dinh thự nhà Vua Mèo.
Trong 4 chợ họp tại địa phận Đồng Văn, chợ Lũng Phìn và Sà
Phìn là đẹp và độc đáo hơn cả, ngoài 4 chợ trên các bạn có
thể gặp thêm 1 chợ nữa là chợ Quyết Tiến ở gần núi đôi, cổng trời nhưng chợ không được coi là đặc sắc cho lắm.
Hy vọng với chút kinh nghiệm mà mình chia sẻ sẽ là thông
tin hữu ích cho các bạn muốn đi Hà Giang, nếu thấy hữu ích mọi người nhớ like và chia sẻ cho bạn bè và người thân nhé !
Thùy Trang
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét