Cũng
như các dân tộc khác , dân tộc Nùng ở Bắc Kạn cũng có những nghi lễ về việc hiếu
rất riêng.
Người
Nùng quan niệm khi người thân chút hơi thở cuối cùng là lúc chia tay với trần
gian để về cõi âm, do vậy con cháu sẽ mời thầy cúng về để làm các thủ tục tiễn
đưa linh hồn của người đã chết về nơi an nghỉ cuối cùng được suôn sẻ.
Để
báo hiếu cho người đã chết con cháu phải làm đầy đủ nghi lễ không được để sót bất
cứ bước nào.
Khi
nhà có người chết con cháu chưa được khóc , chỉ khi nào thầy tào đến khâm niệm
con cháu mới được khóc. Con cháu phải đun nước bằng các loại lá thơm để tắm rửa
thay quần áo cho người chết.
Nếu
người chết là gái thì mặc 9 áo, nếu là nam thì mặc 7 áo. Người con trai trưởng
lấy đồng tiền xu đặt vào lưỡi hoặc vào tay của người đã chết coi đó là tiền khi
qua cầu. Sau khi hoàn tất các thủ tục thầy tào mới tiến hành khâm niệm.
Có
nơi con cháu khâm niệm người quá cố bằng tấm vải trắng, nhưng cũng có nơi khâm
niệm bằng vải màu vàng. Sau khi khâm niệm xong người chết sẽ được đặt ra gian
giữa trong nhà, đầu quay về phía bàn thờ, màn chỉ mắc 3 góc, kiểu mắc màn này để
phân biệt giữa người chết và người sống.
Cũng
như dân tộc Kinh, giờ nhập quan được người Nùng rất coi trọng, vì người Nùng
quan niệm giờ nhập quan không chỉ liên quan đến người chết mà còn liên quan đến
cả người sống.
Vì
thế người nào không may chết phải giờ xấu thì có khi vài ngày mới chọn được giờ
nhập quan. Trước khi đưa xác vào quan tài thì áo quan đã được lót bằng gạo rang
hoặc chè khô để hút chống mùi hôi thối.
Khi
đưa xác vào áo quan thì thầy tào đọc một tờ giấy gọi là tờ “phan”, tờ giấy đó
được ghi rõ thân thế của người đã chết, trước khi nắp quan tài được đóng lại tờ
giấy đó được bỏ vào trong coi như biên bản bàn giao của người sống và người chết.
Nghi
lễ dâng đèn hoa cho người chết được gọi là Lễ tâng khay lò, có lễ này người chết
mới nhìn rõ đường về thế giới bên kia. Trước khi mặc áo tang con cháu phải cầm
áo tang đến bên linh cữu của người chết để lạy.
Sau
khi đã nhập quan, con cháu phải kiêng không được ngủ trên giường, không cắt
tóc, không ăn thịt mỡ... trong 40 ngày đầu để tỏ lòng báo hiếu với người đã chết.
Đó là trước kia , còn ngày nay hầu như những thủ tục cổ hủ này đã được xóa bỏ,
tình trạng người chết để lâu ngày trong nhà hầu hết đã không còn.
Lễ
dâng cơm được thực hiện ngày 2 lần vào buổi sáng và buổi chiều. Người Nùng quan
niệm sống thế nào thì chết như vậy, ngày dâng cơm cho người chết vào 2 bữa là
thể hiện lòng thành kính.
Lễ cây tiền, cây bạc được mỗi người con rể làm bằng giấy xanh, đỏ, vàng, trắng cao thấp tùy tâm để bố mẹ mang về thế giới bên kia.
Lễ cây tiền, cây bạc được mỗi người con rể làm bằng giấy xanh, đỏ, vàng, trắng cao thấp tùy tâm để bố mẹ mang về thế giới bên kia.
Khi
đưa ma cây tiền, cây bạc mang theo để đốt tại mộ. Lễ qua lửa được thực hiện trước
khi đưa lĩnh cữu đi đồ đạc của người chết được đốt hết hoặc hơ lửa để không còn
hồn vía của người qúa cố.
Khi
đưa quan tài khỏi ra cửa thầy tào làm phép để hồn không còn luẩn quẩn trong nhà
quấy phá người sống. Lễ hạ huyệt được người Nùng chọn đất rất kỹ, chọn nơi đất
phát và chọn giờ tốt mới hạ huyệt .
Sau
khi chôn cất được 3 hôm, con cháu sẽ mời thầy tào đến nơi chôn cất để tiến hành
nghi lễ mở cửa mộ để báo cho sơn thần biết và đón nhận người chết về cõi âm.
Người
Nùng thường để tang bố 2 năm, tang mẹ 3 năm, trong thời gian này không đựơc tổ
chức cưới hỏi, làm nhà.
Nghi
lễ ma chay của người Nùng ngày nay đã tiến bộ hơn trước đây rất nhiều, tuy
nhiên ở một số nơi vùng sâu, vùng xa vẫn còn nặng nề cần được dần dần loại bỏ.
Thụy Lân
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét