Đám tang người tày (Hoàng Thúy Lân)

Thầy cúng đang cúng để mời tổ tiên lên

Thầy phù thủy đang đọc thần chú, hoặc cúng để mời tổ tiên lên

Cạnh nhà có người qua đời, là em của ông ngoại nên tôi tất nhiên là phải có mặt, nghe nói là đêm nay sẽ dựng lại những thủ tục cúng bái như ngày trước nên tôi cố nán lại tới 12h30 đêm để xem, lần đầu tiên tôi được nghe kể nhiều chuyện liêu trai chí dị tới vậy, và cũng lần đầu tiên tôi được xem các thủ tục cũ đã dần mai một của một đám ma trong thời kì hiện đại !

Trong ảnh trên là ông thầy phù thủy với cái chập cheng, thực tế không biết gọi là cái gì, cắm dưới đất lấy hướng, cúi rạp người xuống sau đó đọc các câu thần chú để mời ông bà tổ tiên lên nhận sính lễ do con cháu biếu.

Thầy phù thủy ( tôi gọi như vậy ) là người dân tộc tày, hình như trong lễ tang của họ phải có thầy phù thủy, cứ lâu lâu lại cúng bái chạy vòng quanh quan tài chửi rủa hay cúng cái gì đó nghe không rõ.

Sau đó, đồ đạc được chất xung quanh vị trí cây nêu cắm giữa cổng, con cháu đứng đó hầu một thời gian rồi đi vòng quanh cây nêu:

Con cháu dựng cây Nêu với nhà cửa và xe ngựa giấy để tổ tiên đi lên nhận người đã khuất về với tổ tiên.

Con cháu dựng cây Nêu với nhà cửa và xe ngựa giấy để tổ tiên đi lên nhận người đã khuất về với tổ tiên

Người ta cung kính vái lậy cây nêu như có thành ý mời ông bà tổ tiên lên để nhận sính lễ rồi đón nhận người vừa khuất núi về với ông bà tổ tiên, họ thịt lợn cạnh đó, kèm theo một con ngan, máu lợn phải dây một ít ra cổng, trên ảnh các bạn thấy cây nêu cùng con cháu xung quanh, người con trai cả ngồi rót rượu ở bàn thờ bên cạnh, người con trai thứ đang vác mấy con dao cùng ống tre đựng nước, hỏi thì không thấy bảo gì, chắc ngụ ý là đi đường ông bà tổ tiên mang theo nước để uống !

Sau đó họ vãi gạo xung quanh cây nêu, con cháu sẽ đi vòng quanh sau đó, tôi có gạn hỏi ông thầy cúng nhưng ổng nói tiếng dân tộc nên mình chịu, không có phiên dịch !

Khi mà mọi người ở đây đã rất tân tiến, đám ma cũng được tổ chức chóng vánh hơn, gọn gàng và tiết kiệm hơn, thì lại có một số người cố gắng tìm về tới các thủ tục của tổ tiên, hơi rườm rà nhưng mang đậm văn hóa của tộc người, và đây là cách người tày vẫn làm trong những đám ma trong dòng họ.

 Hoàng Thúy Lân