NGUỒN GỐC CÂY LÚA, CÂY NGÔ
Trước kia, từ ngày xưa
Ngày xưa, truyện kể rằng:
Ngày dài nối tháng dài
Đào củ mài trong rừng sâu.
Tìm củ nâu trên núi thẳm
Ăn trong rừng, ở trên núi.
Ngày xưa, hạt ngô chưa có
Hạt thóc cũng không
Ăn củ rừng vẫn no bụng
Ăn củ núi vẫn no lòng
Nhưng người không lớn, không khôn.
Thân hình gày dơ xương
Ăn càng nhiều bụng càng chướng ra
Ăn càng lắm, bụng càng phình ra.
Người trẻ khẳng khiu, người già ốm yếu.
Da mặt bủng vàng
Người chẳng nên người
Khổ cực kéo dài,
Khổ lâu, khổ mãi
Không chỉ người ta than thở
Thú rừng cũng kêu van
Tiếng rền rĩ tràn lan, động núi, động non.
Hai ông Sáng nghe lời than
Thấu nỗi niềm cơ cực
Từ trời bay xuống mách người trần gian:
- "Có giống hồng cẩm chứa trong chum quý
Lại có kê, mạch, ngô đầy ắp chum trời
Ăn cơm ngon, bụng người không chướng
Ăn ngô thơm, da hết bủng vàng
Trẻ em béo tốt
Người già thêm tuổi"
Chuyện thật lạ, chuyện thật mới,
Người người vây quanh hỏi:
- Làm thế nào lên được tới nơi
Đem giống quý cứu người đang đói?
- Đường lên, có thang trời
Dùng sáp ong miết vào từng bậc
Lấy sáp ong đắp kín kẽ chân
Lấy sáp ong đắp kín kẽ tay
Lần theo thang từng bậc leo lên, leo mãi!
Người bước lên thang, thang nghiêng nghiêng
Người bước xuống thang, thang rung rinh.
- Thang nghiêng đừng lo
Thang rung đừng ngại.
Vòng đi rồi vòng lại
Từng bước bước lên cao.
Vòng đi rồi vòng lại
Từng bước đi tới trời.
Đây rồi, bờ rào nhà Dé Ling
Ngôi nhà sao im ắng.
Đây rồi, bờ rào nhà Dé Lúa
Ngôi nhà sao im lặng.
Dé Lúa phận em, Dé Ling là chị
Muốn phá rào, cột rào chôn kỹ
Nghe đập cửa, con Dé Lúa ra.
Ông Sáng vừa tới
Ông bảo mở kho.
Bé thưa: "Kho đóng, kho không biết mở
Kho đang ngủ, kho chưa muốn thức".
Ông Sáng giục mở kho.
Bé hỏi: "Lấy lúa làm gì?
Lúa đang ngủ, lúa chưa tỉnh giấc!"
Ông Sáng dịu lời: "Gọi lúa dậy,
Đưa Lúa về mặt đất
Lúa mọc thành cây.
Lúa mọc nơi kia, lúa mọc nơi này
Lúa theo người, người theo Lúa
Lúa về làm giống, lúa nở nuôi người
Lúa để cúng ma, lúa để cúng trời".
Nghe nói, Bé sáng mắt cười,
Bé mở kho, đánh thức lúa tặng người
Người vào kho mang lúa quý ra
Ông Sáng cùng người cõng lúa đi xa.
Chân Dé Ling mới bước tới nhà
Chân Dé Lúa mới vào tới cửa.
Nhìn kho, kho vẫn mở
Nhìn lúa, lúa không còn nữa!
Dé Ling vượt đỉnh đồi đuổi theo
Dé Lúa vượt đỉnh đồi đuổi theo.
Đá nhọn đâm bàn chân
Gai sắc cào bàn tay.
Dé Lúa vẫn đi
Dé Ling vẫn mãi
Hai người xuống tới trần gian
Trời vừa rạng sáng.
Dé Ling, Dé Lúa dừng lại, quay về.
Buồn chân, buồn tay
Buồn bụng, buồn đầu!
* * *
Lúa giống đã về mặt đất,
Ngô, kê, đậu, mạch đã về với người.
Ông Sáng về trời, dặn đi dặn lại:
- Lúa phải trồng ở thung lũng
Lúa phải trồng ở đất bằng
Nhớ lời ông Sáng
Ba ngày xem lúa một lần
Năm ngày thăm cây một buổi,
Cây vẫn thế, cây không lớn
Lúa hồng cẩm lá không xanh
Cây lúa thân mọc thẳng nên thân.
Tại sao cấy lúa không lớn?
Bởi đâu trồng lúa không nên?
Chắc Dé Ling lòng không vừa lòng
Lúa không ra lúa
Chắc Dé Lúa bụng không ưng bụng
Cây chẳng nên cây.
- Mẹ lúa muốn gì, xin bảo cho hay
Mẹ ngô muốn gì, xin nói cho biết.
Ông thầy cầm đá cúng khẩu nguyện:
-"Dé Ling cần gì, ngọn lúa mới xanh?
Dé Lúa cần gì, cây ngô mới tốt?
Dé Ling muốn có bạc trắng
Dé Lúa có cần rượu, thịt?"
Hòn đá cúng lặng yên
Hòn đá cúng không động đậy
- Dé Ling có ưng cơm chín?
Dé Lúa có muốn bánh ngon?
Đá cúng lắc lư, thay lời Dé Ling.
Đá cứng đung đưa, thay lời Dé Lúa.
Từ nay đá mang tin đi, tin lại.
Tốt lắm! Tốt nhiều!
Hay lắm! Hay nhiều!
* Biên Khảo Huỳnh Tâm.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét