Nghi thức cúng thần thổ địa diễn ra tại gốc đa đầu bản.
Cúng thổ địa là một tín
ngưỡng quan trọng trong đời sống tâm linh dân tộc Giáy (Lai Châu), được tổ chức
nhằm phù hộ cho bà con dân bản có cuộc sống an lành, khỏe mạnh, mùa màng tươi tốt,…
Trong một năm người Giáy ở Lai Châu có rất
nhiều nghi lễ tín ngưỡng truyền thống liên quan đến tâm linh như: cúng ruộng,
cúng bản, cúng rừng…
Song lễ cúng thổ địa là nghi lễ được cộng đồng, làng bản
quan tâm hơn cả, bởi ngoài việc cúng thổ địa cầu mong mọi điều may mắn, bà con
còn được vui chơi, hát múa, làm các món ăn thể hiện nét văn hóa truyền thống
dân tộc mình.
Với quan niệm “Đất có
thổ công, sông có hà bá”, tức dân tộc nào sống trên một vùng đất thì phải thờ
cúng thổ công ở vùng đất đó, vào thời điểm tháng 2 âm lịch hàng năm chính là
lúc trời đất giao hòa, vạn vật sinh sôi nảy nở, là khoảng thời gian linh thiêng
nhất người Giáy tổ chức Lễ cúng thổ địa.
Đây là nghi lễ quan
trọng, quyết định đến sức khỏe, mùa màng trong năm của cả bản. Vì vậy, lễ vật
được quy định là 1 con lợn, 2 con gà khỏe mạnh. Nơi tiến hành nghi lễ cúng thần
thổ địa là gốc cây đa đầu làng. Theo quy định, mỗi gia đình chỉ được cử một người
đàn ông có mặt tại bàn thờ lễ.
Lễ cúng diễn ra với
nhiều điều cấm kị khắt khe: Người vào khu vực cúng khống được mặc đồ màu trắng,
đỏ, vì người Giáy quan niệm mặc như thế lúa sẽ chết trắng đồng, nhà cửa bị
cháy. Đặc biệt khu vực linh thiêng này cấm phụ nữ không được vào, đàn ông mà vợ
đang mang thai cũng không được xuất hiện ở đây. Nếu ai vi phạm sẽ bị dân bản phạt
toàn bộ số tiền lễ vật, để làm lễ cúng lại.
Thây Mo uy tính của
vùng sẽ được mời để cúng cho dân bản. Các bài cúng xoay quanh việc cầu xin thần
thổ địa phù hộ độ trì cho dân bản được an lành, hạnh phúc, may mắn, khỏe mạnh,
làm ra thóc đầy bồ, ngô đầy sàn, trâu, bò, lợn, gà sinh sôi đầy chuồng. Đàn ông
thụ lễ tại khu vực cúng, cầu mong sự an lành, khỏe mạnh sẽ được thần thổ địa
phù hộ cho gia đình mình.
Thi giã bánh dày trong lễ hội.
Kết thúc lễ hội, các món ăn truyền thống được bà con bày
ra, mang đậm nét văn hóa ẩm thực bản địa: cá nướng, cơm lam, thịt nướng, thịt đỏ,
khẩu nhục, sáo xíu của người Giáy… cùng với những lời ca, điệu múa, tiếng khèn
của đồng bào dân tộc Giáy và các trò chơi: thi nhảy bao bố, đẩy gậy, kéo co… Lễ
cúng thổ địa được tổ chức đã thực sự trở thành ngày hội của đồng bào Giáy.
Triệu Thị Điền (sưu tầm)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét