Hằng năm vào dịp Tết mồng hai tháng Giêng, Rằm tháng Bảy âm
lịch, vợ chồng, con cái “đi tái” ông bà ngoại.
Hiện nay ở vùng nông thôn một số huyện miền đông của tỉnh
Cao Bằng vẫn còn lưu giữ tập tục “khai bươn”, tạm dịch là đầy tháng hoặc ra
tháng (vì người phụ nữ ở cữ phải kỵ ở trong nhà tròn một tháng). Trước cửa nhà
có người sinh con thường treo một thanh củi cháy dở (nếu là bé trai), một nhánh
cây ráy (nếu là bé gái) để báo hiệu người lạ không được vào nhà.
Các ông bà trước nay thường rất tế nhị, không bao giờ hỏi
thẳng là nhà đẻ con trai hay con gái, mà chỉ hỏi cháu mới sinh đi hái rau (có
nghĩa là con gái) hay đi lấy củi (nghĩa là con trai). Sau khi phụ nữ đẻ, mẹ
tròn con vuông được một tuần, nhà gái, gồm: Mẹ đẻ cùng các cô, dì, mợ, thím
mang gạo nếp và gà mái tơ sang nhà trai thăm cháu ngoại. Vì theo tập quán người
Tày - Nùng, con gái ở cữ trong vòng một tháng đầu chỉ ăn cơm nếp nghệ, thịt gà
mái tơ chỉ ăn hai miếng ngực ức nấu với nghệ, mỗi ngày một con, ngoài ra, không
được phép ăn thêm thứ gì khác. Đến khi đầy tháng, nhà trai tổ chức lễ đầy tháng
cho cháu, đồng thời cũng là lễ "khai bươn" cho mẹ. Ngày đầy tháng cho
cháu, có nhà mời thầy mo đến làm lễ và đặt tên cho cháu bé. Còn bên ngoại thì
được nhà trai thông báo (mời đến dự).
Đi dự lễ “khai bươn” đầy tháng cháu ngoại, bên ngoại có các
bà, các cô, dì, thím... Lễ vật mang theo gồm: gà mái tơ, gạo nếp thơm, cái ứ
(cái nôi), cái đa (cái địu) bằng thổ cẩm. Hôm đó, bà ngoại ẵm cháu bé vào nôi
và cất lời ru cháu: Ứ nọng nòn, nòn đắc, nòn đí... Rồi chọn người thông thái,
thành đạt, gia đình hạnh phúc cầm ô che chở đưa cháu ra đường mang theo sách vở
(tượng trưng cháu đi học). Kết thúc buổi lễ, hôm sau 2 mẹ con “khai bươn” đến
thăm nhà bà ngoại.
Từ tục lệ trên, hằng năm 2 lần vào dịp Tết mồng hai tháng
Giêng, Rằm tháng Bảy âm lịch, cháu bé cùng mẹ “đi tái” (đi bà ngoại) thăm, chúc
tết ông bà ngoại xin lộc cho cháu. Đây là nét đẹp văn hóa đậm đà bản sắc của
dân tộc Tày - Nùng ở Cao Bằng..
Hồng Mai
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét