Người
nghệ sĩ kế thừa di sản sử thi "Đẻ Đất Đẻ Nước" mà còn mở rộng tầm
nhìn nhân văn, biến thử thách đời thường thành giá trị siêu nhiên, phản chiếu
tinh thần kiên cường và hồn nhiên của núi rừng. Những họ đại diện cho sự giao
thoa giữa truyền thống và đương đại, nơi nghệ thuật trở thành cầu nối bảo tồn bản
sắc trước dòng chảy hiện đại hóa.
Dưới
đây là một số nghệ sĩ tiêu biểu, được chọn lọc từ các lĩnh vực thơ ca, âm nhạc
và mỹ thuật, với trọng tâm vào những người dân tộc thiểu số bản địa Tây Bắc.
Hành
trình triết lý nhân văn của họ, tương đồng với khả năng tái sinh di sản từ vật
liệu đời thường (như dân ca, thổ cẩm, sử thi).
Tác giả Vàng A Giang chụp ảnh lưu niệm cùng với những văn nghệ sĩ trong lúc giao lưu, sáng tác.
-
Nhà Thơ Vàng A Giang (Dân Tộc H'Mông, Lào Cai).
Sinh
năm 1993 tại vùng núi Lào Cai, Vàng A Giang là cây bút thơ trẻ nổi bật, đạt Giải
Nhì Cuộc thi Thơ và Truyện ngắn "Những Làn Gió Tây Bắc" (2017-2019).
Thơ ông lấy cảm hứng từ chợ tình Sapa, nương rẫy và gió núi, gần gũi với hình ảnh
người H'Mông.
Vàng
A Giang "hồi sinh" ngôn từ dân gian H'Mông, biến nỗi cô đơn núi rừng thành
lời ca ngợi sự gắn bó cộng đồng. Thơ ông mang tầm nhìn mở rộng: từ cá nhân đến
dân tộc, nhấn mạnh giá trị nhân văn của sự kiên cường "gió Tây Bắc không
chỉ thổi qua khe núi, mà qua tim người".
“Giấc
mơ hình hạt thóc.
Những
phận người cong như lúa
Những
hạt thóc đè nặng phận người
Họ
khom lưng đi giữa sao trời vằng vặc
Đời
họ đè thân họ
Thân
họ đè bóng họ
Những
thân phận như hạt thóc
Sà
vào lòng mẹ tấm thân gầy…
Những
khi mất mùa họ khóc
Giọt
nước mắt hình thóc, đâm vào họ lặng im…”.
*
Vàng A Giang.
Ông
góp phần quảng bá văn hóa H'Mông ra thế giới qua các tập thơ, như một không
gian trưng bày tinh thần, không chỉ lưu giữ mà còn lan tỏa câu chuyện sử thi.
-
Nhà Thơ Sử Thi Pờ Sảo Mìn (Dân Tộc Pa Dí, Lào Cai).
Người
Pa Dí (một nhánh của H'Mông), Pờ Sảo Mìn nổi tiếng với tập thơ Cây Hai Ngàn Lá
(Giải thưởng Phan Si Păng 2002). Ông sưu tầm và sáng tác dựa trên truyền thuyết
Pa Dí, một nghệ nhân văn học dân gian.
Tác
phẩm của ông phản chiếu qua cây lá rừng để chứng thực lịch sử của dân tộc. Nhân
văn ở đây là sự thủy chung với cội nguồn: Thơ ông kể chuyện lao động và tình
yêu, để khẳng định bản sắc Pa Dí.
Pờ
Sảo Mìn dùng thơ làm cầu nối, giúp thế hệ trẻ nhận ra giá trị siêu nhiên của
dân tộc Pa Dí.
-
Nhà Thơ Lò Ngân Sủn (Dân Tộc Giáy, Lào Cai).
Sinh
tại vùng sông Hồng chảy qua núi, Lò Ngân Sủn là nhà thơ Giáy. Thơ của ông khắc
họa đời sống Giáy bên sông Nậm Thi, với các tập như “Tiếng Chim Lúc Bình Minh”.
Ông
thể hiện qua tinh thần giáo dục từ thiên nhiên: Học từ sông núi, và sự hài hòa
con người, nơi thơ không chỉ miêu tả mà "thổi hồn" vào lao động Giáy
(dệt vải, đánh cá). Tầm nhìn mở rộng của ông là bảo tồn ngôn ngữ Giáy qua văn học,
biến di sản thành giá trị của dân tộc.
-
Nhạc Sĩ Dân Ca Vương Khon (Dân Tộc Thái, Điện Biên).
Nhạc
sĩ Thái nổi tiếng với việc phổ nhạc dân ca Tây Bắc, sáng tác hàng trăm ca khúc
như “Mường Thanh Là Mường Trời”, “Inh Lả Ời Sao Noọng Ời”. “Ông sưu tầm điệu
xòe”, múa Thái, nhận nhiều giải thưởng từ Hội Nhạc sĩ Việt Nam.
Vương
Khon "khắc họa" dân ca Thái vào hiện đại, biến giai điệu đời bình thường
thành biểu tượng siêu nhiên. Âm nhạc phục vụ lợi ích chung, quảng bá văn hóa
Thái qua lời ca phản ánh lao động và tình yêu. Tầm nhìn của ông là kết nối cộng
đồng, từ chợ tình đến dân gian, nhấn mạnh sự trường tồn của hơi thở Tây Bắc.
Những
nghệ sĩ này, như Lan Anh Họa Mộc, đều mang triết lý nhân văn sâu sắc: Tái sinh
di sản từ thử thách (nghèo khó, mai một văn hóa), với tầm nhìn mở rộng từ cá
nhân đến toàn cầu. Họ không chỉ sáng tạo mà còn bảo tồn, biến Tây Bắc thành biểu
tượng sống động của Việt Nam.
* Biên Khảo Huỳnh
Tâm.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét